<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250818/images/tu-do-hoa-thi-truong-ngoai-hoi-0026.jpg" style="height:338px; width:600px" />

Mức độ tự do của thị trường ngoại hối l&agrave; 1 trong 8 ti&ecirc;u ch&iacute; then chốt m&agrave; Việt Nam cần cải thiện hướng tới mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng l&ecirc;n thị trường mới nổi theo đ&aacute;nh gi&aacute; của MSCI. Xung quanh vấn đề n&agrave;y, Tạp ch&iacute; Đầu tư T&agrave;i ch&iacute;nh - VietnamFinance đ&atilde; c&oacute; cuộc tr&ograve; chuyện với TS L&ecirc; Xu&acirc;n Nghĩa, chuy&ecirc;n gia t&agrave;i ch&iacute;nh - ng&acirc;n h&agrave;ng, nguy&ecirc;n Ph&oacute; Chủ tịch Ủy ban Gi&aacute;m s&aacute;t T&agrave;i ch&iacute;nh Quốc gia.

- Nhận x&eacute;t về &ldquo;mức độ tự do tr&ecirc;n thị trường ngoại hối&rdquo; (Foreign exchange market liberalization level) của thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam, MSCI cho rằng, Việt Nam hiện chưa c&oacute; thị trường giao dịch tiền tệ ở nước ngo&agrave;i v&agrave; thị trường giao dịch trong nước c&ograve;n hạn chế (giao dịch ngoại tệ phải li&ecirc;n quan tới giao dịch chứng kho&aacute;n). Ch&uacute;ng ta cần cải thiện vấn đề n&agrave;y như thế n&agrave;o, thưa &ocirc;ng?

TS L&ecirc; Xu&acirc;n Nghĩa: Về bản chất, y&ecirc;u cầu của MSCI kh&ocirc;ng g&igrave; kh&aacute;c ngo&agrave;i tự do ho&aacute; t&agrave;i khoản vốn, n&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c l&agrave; tự do ho&aacute; giao dịch vốn. Giao dịch vốn ở đ&acirc;y bao gồm hoạt động đầu tư của nước ngo&agrave;i v&agrave;o Việt Nam v&agrave; đầu tư của Việt Nam ra nước ngo&agrave;i, vay nợ của Việt Nam với nước ngo&agrave;i (tức l&agrave; gửi tiền ra nước ngo&agrave;i, tham gia v&agrave;o thị trường vốn quốc tế) v&agrave; ngược lại.

Tất cả những hoạt động n&agrave;y được vận h&agrave;nh tr&ecirc;n nền tảng thả nổi tỷ gi&aacute;.

Thực tế, ngay từ khi chưa đặt mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng cụ thể, việc tự do h&oacute;a t&agrave;i khoản vốn v&agrave; thả nổi tỷ gi&aacute; đ&atilde; nhiều lần được đề cập trong c&aacute;c văn bản định hướng ch&iacute;nh s&aacute;ch. Tuy nhi&ecirc;n, sau khủng hoảng t&agrave;i ch&iacute;nh to&agrave;n cầu năm 2008, qu&aacute; tr&igrave;nh n&agrave;y bị tr&igrave; ho&atilde;n đ&aacute;ng kể v&agrave; c&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch cũng trở n&ecirc;n thắt chặt hơn.

Cụ thể, để tr&aacute;nh tăng trần vay nợ nước ngo&agrave;i, Ch&iacute;nh phủ v&agrave; c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng quốc doanh kh&ocirc;ng c&ograve;n đứng ra bảo l&atilde;nh cho doanh nghiệp vay vốn quốc tế. Trong khi đ&oacute;, Ng&acirc;n h&agrave;ng Nh&agrave; nước tiếp tục độc quyền nhập khẩu v&agrave;ng, với l&yacute; do ngăn &ldquo;chảy m&aacute;u ngoại tệ&rdquo;.

Về điều h&agrave;nh tỷ gi&aacute;, tiến độ cải c&aacute;ch gần như chững lại. D&ugrave; tr&ecirc;n l&yacute; thuyết, ch&uacute;ng ta tuy&ecirc;n bố &aacute;p dụng cơ chế tỷ gi&aacute; thả nổi c&oacute; kiểm so&aacute;t, nhưng thực tế lại cho thấy mức độ kiểm so&aacute;t gần như tuyệt đối. Cơ chế lấy tỷ gi&aacute; hối đo&aacute;i b&igrave;nh qu&acirc;n tr&ecirc;n thị trường của ng&agrave;y h&ocirc;m trước l&agrave;m tham chiếu tỷ gi&aacute; h&ocirc;m sau chỉ mang t&iacute;nh h&igrave;nh thức, thể hiện sự quay trở lại với c&aacute;ch tiếp cận mang m&agrave;u sắc bảo thủ như giai đoạn trước khủng hoảng.

- Trong bối cảnh Việt Nam đang quyết liệt th&uacute;c đẩy n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n, &ocirc;ng nh&igrave;n nhận thế n&agrave;o về mức độ cấp thiết của việc tự do h&oacute;a thị trường ngoại hối hiện nay?

TS L&ecirc; Xu&acirc;n Nghĩa: T&ocirc;i cho rằng, đ&acirc;y kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; vấn đề phục vụ mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n. Muốn ph&aacute;t triển thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh một c&aacute;ch to&agrave;n diện, hay xa hơn l&agrave; h&igrave;nh th&agrave;nh c&aacute;c trung t&acirc;m t&agrave;i ch&iacute;nh, th&igrave; điều kiện ti&ecirc;n quyết l&agrave; phải thực hiện cơ chế tỷ gi&aacute; hối đo&aacute;i thả nổi.

Việc thả nổi tỷ gi&aacute; hối đo&aacute;i cho ph&eacute;p c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i dự đo&aacute;n được tỷ gi&aacute; sẽ biến động như thế n&agrave;o, từ đ&oacute; đo lường rủi ro. Hiện tại, cơ chế tỷ gi&aacute; vẫn vận h&agrave;nh theo kiểu &ldquo;Ng&acirc;n h&agrave;ng Nh&agrave; nước quy định như thế&rdquo; nhưng kh&ocirc;ng r&otilde; dựa tr&ecirc;n nguy&ecirc;n tắc n&agrave;o. Đ&oacute; kh&ocirc;ng phải l&agrave; c&aacute;ch thức m&agrave; một nền kinh tế thị trường vận h&agrave;nh thị trường ngoại hối.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250818/images/5-0137.jpg" style="height:338px; width:600px" />

Theo t&ocirc;i, thị trường ngoại hối phải được vận h&agrave;nh theo đ&uacute;ng nguy&ecirc;n tắc thị trường, tức l&agrave; c&oacute; cạnh tranh, c&oacute; biến động, c&oacute; cơ chế l&atilde;i suất hợp l&yacute;.

Kh&ocirc;ng thể c&oacute; chuyện một nh&agrave; đầu tư gửi tiền bằng USD, tức l&agrave; trao vốn cho nền kinh tế, m&agrave; lại kh&ocirc;ng được hưởng l&atilde;i chỉ v&igrave; ch&uacute;ng ta muốn &ldquo;chống đ&ocirc; la h&oacute;a&rdquo;. Nếu thực sự muốn hạn chế nắm giữ USD, h&atilde;y thiết lập một mặt bằng l&atilde;i suất kh&ocirc;ng hấp dẫn bằng Việt Nam đồng, chứ đừng triệt ti&ecirc;u ho&agrave;n to&agrave;n lợi &iacute;ch của người gửi tiền.

Thực tế, c&aacute;ch điều h&agrave;nh hiện tại khiến nhiều doanh nghiệp c&oacute; vốn đầu tư nước ngo&agrave;i kh&ocirc;ng chuyển tiền về Việt Nam ngay sau khi b&aacute;n h&agrave;ng. Họ giữ lại ở nước ngo&agrave;i v&agrave;i ba th&aacute;ng để tận dụng l&atilde;i suất, sau đ&oacute; mới chuyển về dưới h&igrave;nh thức &ldquo;b&aacute;n h&agrave;ng trả chậm&rdquo;. Kết quả l&agrave; ch&uacute;ng ta chịu thiệt.

C&oacute; thể thấy rất r&otilde; điều n&agrave;y trong c&aacute;n c&acirc;n thanh to&aacute;n tổng thể. Trước đ&acirc;y, khoản &ldquo;sai số v&agrave; bỏ s&oacute;t&rdquo; chỉ khoảng 7&ndash;8 tỷ USD. Nhưng những năm gần đ&acirc;y, c&oacute; năm con số n&agrave;y vọt l&ecirc;n tới 22 tỷ USD v&agrave; hiện rơi v&agrave;o khoảng 15 tỷ USD. D&ograve;ng tiền chắc chắn đ&atilde; chảy ra nước ngo&agrave;i, nhưng ch&uacute;ng ta kh&ocirc;ng biết cụ thể bằng c&aacute;ch n&agrave;o.

- Một khi được n&acirc;ng hạng, thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam sẽ thu h&uacute;t kh&ocirc;ng chỉ d&ograve;ng vốn chiến lược d&agrave;i hạn m&agrave; c&ograve;n cả d&ograve;ng vốn t&agrave;i ch&iacute;nh mang t&iacute;nh đầu cơ cao. Trong bối cảnh đ&oacute;, tốc độ lu&acirc;n chuyển vốn nhanh c&oacute; thể tạo &aacute;p lực l&ecirc;n tỷ gi&aacute;. &Ocirc;ng nh&igrave;n nhận vấn đề n&agrave;y như thế n&agrave;o?

TS L&ecirc; Xu&acirc;n Nghĩa: Khi đ&atilde; &ldquo;chơi&rdquo; theo cơ chế thị trường th&igrave; ch&uacute;ng ta phải chấp nhận quy luật của n&oacute;. Điều quan trọng l&agrave; tạo m&ocirc;i trường hấp dẫn với nh&agrave; đầu tư.

Theo t&ocirc;i, y&ecirc;u cầu về cơ chế tỷ gi&aacute; thả nổi của MSCI kh&ocirc;ng hề khắt khe, bởi lẽ, đ&acirc;y l&agrave; cơ chế phổ biến tại c&aacute;c nước tr&ecirc;n thế giới. Tuy nhi&ecirc;n, tại Việt Nam, việc thả nổi tỷ gi&aacute; lại bị coi l&agrave; một vấn đề lớn bởi lo ngại về rủi ro Việt Nam đồng mất gi&aacute;.

Nhưng hiểu như vậy l&agrave; kh&ocirc;ng đ&uacute;ng bản chất. Việc đồng tiền mất gi&aacute; phụ thuộc v&agrave;o khả năng kiểm so&aacute;t cung tiền v&agrave; lạm ph&aacute;t. Nếu kh&ocirc;ng kiểm so&aacute;t được cung tiền sẽ dẫn đến lạm ph&aacute;t. Lạm ph&aacute;t xảy ra th&igrave; d&ugrave; c&oacute; &ldquo;neo&rdquo; tỷ gi&aacute; bằng mệnh lệnh h&agrave;nh ch&iacute;nh, đồng nội tệ sớm muộn cũng sẽ phải điều chỉnh.

C&acirc;u chuyện tỷ gi&aacute; ở Th&aacute;i Lan l&agrave; một b&agrave;i học đắt gi&aacute;. Khi đ&oacute;, tỷ gi&aacute; thực tế tr&ecirc;n thị trường đ&atilde; l&ecirc;n tới 40, nhưng Ch&iacute;nh phủ vẫn c&ocirc;ng bố tỷ gi&aacute; ch&iacute;nh thức l&agrave; 25. Một tỷ ph&uacute; nổi tiếng khi ấy nhận định rằng mức 25 kh&ocirc;ng thể giữ được l&acirc;u, bởi sớm muộn g&igrave; cũng phải điều chỉnh về đ&uacute;ng gi&aacute; trị thực l&agrave; 40. Một cuộc đầu cơ diễn ra v&agrave; khủng hoảng t&agrave;i ch&iacute;nh b&ugrave;ng ph&aacute;t.

C&oacute; thể tham khảo c&aacute;ch điều h&agrave;nh tỷ gi&aacute; của một số quốc gia xung quanh ch&uacute;ng ta như Nhật Bản, H&agrave;n Quốc hay Trung Quốc. Họ &aacute;p dụng cơ chế tỷ gi&aacute; thả nổi c&oacute; kiểm so&aacute;t, dựa tr&ecirc;n nguy&ecirc;n tắc thị trường nhưng linh hoạt, kh&ocirc;ng cứng nhắc. Trong đ&oacute;, Ng&acirc;n h&agrave;ng Trung ương trong những nền kinh tế đ&oacute; đ&oacute;ng vai tr&ograve; l&agrave; người mua cuối c&ugrave;ng, tức l&agrave; khi tỷ gi&aacute; giảm qu&aacute; mức kỳ vọng th&igrave; họ mua v&agrave;o, c&ograve;n nếu tỷ gi&aacute; tăng qu&aacute; đ&agrave; th&igrave; họ b&aacute;n ra để b&igrave;nh ổn thị trường.

- Vậy theo &ocirc;ng, Việt Nam đ&atilde; c&oacute; đủ năng lực kiểm so&aacute;t thị trường ngoại hối nếu tiến h&agrave;nh tự do h&oacute;a để sẵn s&agrave;ng cho mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n hay chưa?

TS L&ecirc; Xu&acirc;n Nghĩa: T&ocirc;i cho rằng kh&ocirc;ng c&oacute; g&igrave; đ&aacute;ng lo ngại. Thậm ch&iacute;, nếu tiến tới tự do h&oacute;a tỷ gi&aacute;, Việt Nam sẽ kh&ocirc;ng c&ograve;n cần duy tr&igrave; một lượng dự trữ ngoại hối lớn như hiện nay. Thay v&igrave; phụ thuộc v&agrave;o dự trữ ngoại tệ, ch&uacute;ng ta n&ecirc;n sử dụng c&aacute;c c&ocirc;ng cụ điều h&agrave;nh gi&aacute;n tiếp như kiểm so&aacute;t lượng cung tiền, giữ ổn định l&atilde;i suất nội tệ v&agrave; duy tr&igrave; mức lạm ph&aacute;t hợp l&yacute;.

Tự do h&oacute;a thị trường ngoại hối l&agrave; một điều kiện kỹ thuật cần thiết nhưng n&oacute;i về mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng th&igrave; t&ocirc;i cho rằng, gốc rễ vẫn phải l&agrave; cải thiện h&agrave;ng ho&aacute; tr&ecirc;n thị trường, cả về chất v&agrave; lượng.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250818/images/6-0137.jpg" style="height:338px; width:600px" />

Ch&uacute;ng ta c&oacute; gần 100 triệu d&acirc;n, nhưng số lượng doanh nghiệp thực chất chưa tới 1 triệu. Để so s&aacute;nh, ri&ecirc;ng đặc khu Th&acirc;m Quyến của Trung Quốc, với d&acirc;n số khoảng 47 triệu người, đ&atilde; c&oacute; tới 6 triệu doanh nghiệp. Số lượng doanh nghiệp qu&aacute; &iacute;t k&eacute;o theo số m&atilde; cổ phiếu tr&ecirc;n thị trường cũng rất hạn chế, thanh khoản yếu, rủi ro đầu tư cao v&agrave; dễ bị thao t&uacute;ng.

Một vấn đề kh&aacute;c l&agrave; c&aacute;c tập đo&agrave;n lớn trong nước vẫn e ngại ni&ecirc;m yết. Điều n&agrave;y tạo ra một n&uacute;t thắt nghi&ecirc;m trọng cho sự ph&aacute;t triển của thị trường vốn. Trong khi với doanh nghiệp, số lượng ch&iacute;nh l&agrave; tiền đề của chất lượng &ndash; 1 triệu doanh nghiệp kh&aacute;c hẳn 10 triệu doanh nghiệp. Trong số 10 triệu doanh nghiệp đ&oacute; sẽ c&oacute; những startup bứt ph&aacute;, tăng trưởng mạnh mẽ, đ&oacute;ng vai tr&ograve; như những &ldquo;ngọn cờ đầu&rdquo; của thị trường.

Hiện tại, vốn h&oacute;a thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam chỉ tương đương khoảng 60% GDP, trong khi ở Mỹ, tỷ lệ n&agrave;y l&ecirc;n tới 300% GDP. Một thị trường quy m&ocirc; nhỏ như vậy m&agrave; cứ mong n&acirc;ng hạng kh&ocirc;ng cẩn thận lại rơi v&agrave;o chủ nghĩa h&igrave;nh thức.

Muốn n&acirc;ng hạng, phải n&acirc;ng thực lực, kh&ocirc;ng phải &ldquo;chạy chọt&rdquo; để đủ điều kiện. Nền tảng l&agrave; tăng cả chất lượng v&agrave; số lượng doanh nghiệp ni&ecirc;m yết. C&agrave;ng nhiều doanh nghiệp, c&agrave;ng c&oacute; cơ hội xuất hiện c&aacute;c c&ocirc;ng ty tăng trưởng nhanh, tạo chiều s&acirc;u v&agrave; sức h&uacute;t cho thị trường.

Tr&acirc;n trọng cảm ơn &ocirc;ng về cuộc trao đổi!

Th&aacute;i H&agrave; (thực hiện) - 18/08/2025

<a href="https://vietnamfinance.vn/tu-do-hoa-thi-truong-ngoai-hoi-viet-nam-du-kha-nang-neu-thay-doi-tu-duy-d131193.html">Link gốc</a>

Mức độ tự do của thị trường ngoại hối là 1 trong 8 tiêu chí then chốt mà Việt Nam cần cải thiện hướng tới mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi theo đánh giá của MSCI. Xung quanh vấn đề này, Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với TS Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính - ngân hàng, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia.



Tài chính

Vietnam Finance

Tự do hoá thị trường ngoại hối: Việt Nam đủ khả năng nếu thay đổi tư duy

Lê Phượng Hoàng

“Vật chất quyết định &#253; thức” v&#236; vật chất l&#224; c&#225;i c&#243; trước. Nhưng ở VN th&#236; ngc lại, &#253; thức ( &#253; ch&#237;) lu&#244;n vượt  trước vật chất (thực tế) qu&#225; xa, n&#243; giống như l&#224;m c&#225;i xe chỉ tập chung v&#224;o c&#225;i c&#242;i, trở th&#224;nh vật cản của sự ph&#225;t triển. B&#225;c Nghĩa n&#243;i đ&#250;ng qu&#225;.

“Vật chất quyết định ý thức” vì vật chất là cái có trước. Nhưng ở VN thì ngc lại, ý thức ( ý chí) luôn vượt  trước vật chất (thực tế) quá xa, nó giống như làm cái xe chỉ tập chung vào cái còi, trở thành vật cản của sự phát triển. Bác Nghĩa nói đúng quá.

Iphone

ĐẦU TƯ H&#192;NG HO&#193; ĐƯỢC BỘ C&#212;NG THƯƠNG CẤP PH&#201;P, LI&#202;N HỆ TƯ VẤN ĐẦU TƯ: 0327555026

ĐẦU TƯ HÀNG HOÁ ĐƯỢC BỘ CÔNG THƯƠNG CẤP PHÉP, LIÊN HỆ TƯ VẤN ĐẦU TƯ: 0327555026