Tr&#234;n thị trường CK, 1 nghịch l&#253; thường gặp của c&#225;c nh&#224; đầu tư l&#224; họ thường hy vọng khi n&#234;n lo ngại v&#224; ngược lại. Khi cổ phiếu đ&#227; rớt gi&#225; 8% dưới gi&#225; mua ban đầu v&#224; bị thua lỗ, c&#225;c nh&#224; đầu tư thường hay hy vọng ch&#250;ng tăng gi&#225; trở lại trong khi thực sự họ n&#234;n lo ngại rằng c&#243; thể sẽ mất th&#234;m một số tiền nữa v&#224; n&#234;n phản ứng bằng c&#225;ch b&#225;n cổ phiếu đi v&#224; chấp nhận thua lỗ thay v&#236; cứ để mọi thứ y nguy&#234;n.
Khi cổ phiếu tăng gi&#225; v&#224; t&#236;m được ln, họ lại sợ rằng c&#243; thể đ&#225;nh mất số tiền ấy v&#224; b&#225;n ch&#250;ng qu&#225; sớm. Nhưng sự thật cổ phiếu đang tăng gi&#225; l&#224; một dấu hiệu cho thấy ch&#250;ng thực sự mạnh v&#224; c&#243; lẽ quyết định mua ban đầu của họ l&#224; ho&#224;n to&#224;n ch&#237;nh x&#225;c.
Mỗi quyết định mua hay b&#225;n chứng kho&#225;n đều l&#224; một trận chiến thực sự, sẽ c&#243; th&#224;nh c&#244;ng hoặc thất bại, do đ&#243; chắc chắn ch&#250;ng ta sẽ bị cảm x&#250;c chi phối.
Nhưng thị trường diễn tiến độc lập với những cảm x&#250;c ấy, v&#224; một c&#225;ch thẳng thắn n&#243; kh&#244;ng hề quan t&#226;m bạn đang nghĩ g&#236;, đang chờ đợi, hy vọng điều g&#236; sẽ xảy ra.
Bản chất con người gắn v&#224;o v&#224; ảnh hưởng tới thị trường một c&#225;ch s&#226;u sắc. Những cảm x&#250;c tương tự như sự ki&#234;u ngạo, sự cả tin, nỗi sợ h&#227;i, l&#242;ng tham lam đ&#227; tồn tại ở thị trường h&#244;m qua, h&#244;m nay v&#224; chắc chắn l&#224; cả ng&#224;y mai nữa.
Điều quan trọng l&#224; khống chế những cảm x&#250;c ấy như thế n&#224;o?
Thực sự đ&#226;y l&#224; một c&#226;u hỏi kh&#243;, ch&#250;ng ta thường rất kh&#243; khăn để k&#236;m h&#227;m nỗi sợ h&#227;i, l&#242;ng tham lam, t&#237;nh ki&#234;u h&#227;nh để đưa ra những quyết định ch&#237;nh x&#225;c.
Trong trường hợp thị trường đi l&#234;n th&#236; mọi quyết định đều c&#243; vẻ hợp l&#253;, nhưng trong một đợt điều chỉnh của thị trường th&#236; mọi thứ sẽ rối tung cả l&#234;n, bạn như một con người đi lạc giữa biển khơi mất phương hướng kh&#244;ng biết h&#224;nh xử như thế n&#224;o.
H&#227;y lắng nghe William J.O&#39;neil, một chuy&#234;n gia chứng kho&#225;n nổi tiếng tr&#234;n thị trường phố Wall, chia sẻ những quan điểm của &#244;ng ‘Theo kinh nghiệm của t&#244;i, c&#225;ch tốt nhất l&#224; th&#224;nh lập những quy luật mua v&#224; b&#225;n từ những nghi&#234;n cứu về lịch sử thị trường&quot;
&quot;Những quy luật dựa tr&#234;n nền tảng c&#226;u hỏi thực sự thị trường đang hoạt động như thế n&#224;o, v&#224; trong qu&#225; khứ mỗi khi thị trường gặp ho&#224;n cảnh ấy th&#236; diễn biến như thế n&#224;o, những quy luật dựa tr&#234;n sự thống k&#234; khoa học chứ kh&#244;ng phải dựa tr&#234;n những &#253; kiến hay th&#224;nh kiến c&#225; nh&#226;n”.
Một luật sư phải từ bỏ tất cả c&#225;c cảm x&#250;c để ph&#226;n t&#237;ch thực tế v&#224; dựa v&#224;o những tiền lệ để xem x&#233;t một sự kiện. Tại sao bạn kh&#244;ng l&#224;m như thế? Bạn c&#224;ng hiểu về qu&#225; khứ của một loại cổ phiếu bao nhi&#234;u, bạn c&#224;ng c&#243; thể nh&#236;n nhận những cơ hội trong tương lai một c&#225;ch ch&#237;nh x&#225;c bấy nhi&#234;u.
Việc gi&#225; cả dao động h&#224;ng ng&#224;y c&#243; thể d.o.ạ d.ẫ.m cả những nh&#224; đầu tư c&#243; kinh nghiệm nhất nhưng một c&#225;i nh&#236;n về qu&#225; khứ sẽ gi&#250;p ch&#250;ng ta hiểu ra c&#243; một xu hướng đi l&#234;n trong to&#224;n bộ thị trường. Chu kỳ tiếp nối chu kỳ, ch&#250;ng sẽ tạo ra những cơ hội lớn thực sự cho c&#225;c nh&#224; đầu tư.
Nhưng sau c&#249;ng đầu tư chứng kho&#225;n kh&#244;ng chỉ l&#224; tr&#242; chơi của con số hay biểu đồ, m&#224; l&#224; một h&#224;nh tr&#236;nh kh&#225;m ph&#225; ch&#237;nh m&#236;nh. Người ta thường n&#243;i “th&#224;nh c&#244;ng l&#224; kiểm so&#225;t được cảm x&#250;c”, nhưng thực tế, ch&#250;ng ta l&#224; con người — v&#224; cảm x&#250;c l&#224; 1 phần của ch&#250;ng ta. T&#244;i kh&#244;ng cho rằng TT l&#224; một cuộc chiến lạnh l&#249;ng của những cỗ m&#225;y chỉ biết t&#237;n hiệu mua–b&#225;n. N&#243; l&#224; một s&#224;n diễn khổng lồ, nơi h&#224;ng triệu con người tham gia, nơi nỗi sợ v&#224; l&#242;ng tham c&#249;ng nhảy m&#250;a, nơi hy vọng v&#224; thất vọng thay phi&#234;n nhau dẫn dắt đ&#225;m đ&#244;ng.
Sức mạnh của nh&#224; đầu tư kh&#244;ng nằm ở việc t.r.iệ.t t.i&#234;.u cảm x&#250;c, m&#224; ở việc sống chung, hiểu v&#224; biến ch&#250;ng th&#224;nh lợi thế. Cũng như một nhạc c&#244;ng kh&#244;ng bao giờ tắt tiếng đ&#224;n chỉ v&#236; sợ sai nốt, nh&#224; đầu tư cũng kh&#244;ng thể đứng ngo&#224;i thị trường chỉ v&#236; sợ thua lỗ. Thay v&#224;o đ&#243;, họ học c&#225;ch nghe từng “nốt nhạc” của thị trường, ph&#226;n biệt đ&#226;u l&#224; tiếng ồn, đ&#226;u l&#224; giai điệu ch&#237;nh.
Sẽ c&#243; l&#250;c bạn phải d&#225;m mua khi số đ&#244;ng run sợ, d&#225;m b&#225;n khi đ&#225;m đ&#244;ng hưng phấn, v&#224; d&#225;m đứng ngo&#224;i khi biết m&#236;nh chưa sẵn s&#224;ng. Thị trường sẽ lu&#244;n c&#243; cơ hội mới, tiền sẽ lu&#244;n lu&#226;n chuyển, nhưng cơ hội chỉ thuộc về những ai đủ tỉnh t&#225;o để nhận ra v&#224; đủ bản lĩnh để nắm bắt.

Trên thị trường CK, 1 nghịch lý thường gặp của các nhà đầu tư là họ thường hy vọng khi nên lo ngại và ngược lại. Khi cổ phiếu đã rớt giá 8% dưới giá mua ban đầu và bị thua lỗ, các nhà đầu tư thường hay hy vọng chúng tăng giá trở lại trong khi thực sự họ nên lo ngại rằng có thể sẽ mất thêm một số tiền nữa và nên phản ứng bằng cách bán cổ phiếu đi và chấp nhận thua lỗ thay vì cứ để mọi thứ y nguyên.
Khi cổ phiếu tăng giá và tìm được ln, họ lại sợ rằng có thể đánh mất số tiền ấy và bán chúng quá sớm. Nhưng sự thật cổ phiếu đang tăng giá là một dấu hiệu cho thấy chúng thực sự mạnh và có lẽ quyết định mua ban đầu của họ là hoàn toàn chính xác.
Mỗi quyết định mua hay bán chứng khoán đều là một trận chiến thực sự, sẽ có thành công hoặc thất bại, do đó chắc chắn chúng ta sẽ bị cảm xúc chi phối.
Nhưng thị trường diễn tiến độc lập với những cảm xúc ấy, và một cách thẳng thắn nó không hề quan tâm bạn đang nghĩ gì, đang chờ đợi, hy vọng điều gì sẽ xảy ra.
Bản chất con người gắn vào và ảnh hưởng tới thị trường một cách sâu sắc. Những cảm xúc tương tự như sự kiêu ngạo, sự cả tin, nỗi sợ hãi, lòng tham lam đã tồn tại ở thị trường hôm qua, hôm nay và chắc chắn là cả ngày mai nữa.
Điều quan trọng là khống chế những cảm xúc ấy như thế nào?
Thực sự đây là một câu hỏi khó, chúng ta thường rất khó khăn để kìm hãm nỗi sợ hãi, lòng tham lam, tính kiêu hãnh để đưa ra những quyết định chính xác.
Trong trường hợp thị trường đi lên thì mọi quyết định đều có vẻ hợp lý, nhưng trong một đợt điều chỉnh của thị trường thì mọi thứ sẽ rối tung cả lên, bạn như một con người đi lạc giữa biển khơi mất phương hướng không biết hành xử như thế nào.
Hãy lắng nghe William J.O'neil, một chuyên gia chứng khoán nổi tiếng trên thị trường phố Wall, chia sẻ những quan điểm của ông ‘Theo kinh nghiệm của tôi, cách tốt nhất là thành lập những quy luật mua và bán từ những nghiên cứu về lịch sử thị trường"
"Những quy luật dựa trên nền tảng câu hỏi thực sự thị trường đang hoạt động như thế nào, và trong quá khứ mỗi khi thị trường gặp hoàn cảnh ấy thì diễn biến như thế nào, những quy luật dựa trên sự thống kê khoa học chứ không phải dựa trên những ý kiến hay thành kiến cá nhân”.
Một luật sư phải từ bỏ tất cả các cảm xúc để phân tích thực tế và dựa vào những tiền lệ để xem xét một sự kiện. Tại sao bạn không làm như thế? Bạn càng hiểu về quá khứ của một loại cổ phiếu bao nhiêu, bạn càng có thể nhìn nhận những cơ hội trong tương lai một cách chính xác bấy nhiêu.
Việc giá cả dao động hàng ngày có thể d.o.ạ d.ẫ.m cả những nhà đầu tư có kinh nghiệm nhất nhưng một cái nhìn về quá khứ sẽ giúp chúng ta hiểu ra có một xu hướng đi lên trong toàn bộ thị trường. Chu kỳ tiếp nối chu kỳ, chúng sẽ tạo ra những cơ hội lớn thực sự cho các nhà đầu tư.
Nhưng sau cùng đầu tư chứng khoán không chỉ là trò chơi của con số hay biểu đồ, mà là một hành trình khám phá chính mình. Người ta thường nói “thành công là kiểm soát được cảm xúc”, nhưng thực tế, chúng ta là con người — và cảm xúc là 1 phần của chúng ta. Tôi không cho rằng TT là một cuộc chiến lạnh lùng của những cỗ máy chỉ biết tín hiệu mua–bán. Nó là một sàn diễn khổng lồ, nơi hàng triệu con người tham gia, nơi nỗi sợ và lòng tham cùng nhảy múa, nơi hy vọng và thất vọng thay phiên nhau dẫn dắt đám đông.
Sức mạnh của nhà đầu tư không nằm ở việc t.r.iệ.t t.iê.u cảm xúc, mà ở việc sống chung, hiểu và biến chúng thành lợi thế. Cũng như một nhạc công không bao giờ tắt tiếng đàn chỉ vì sợ sai nốt, nhà đầu tư cũng không thể đứng ngoài thị trường chỉ vì sợ thua lỗ. Thay vào đó, họ học cách nghe từng “nốt nhạc” của thị trường, phân biệt đâu là tiếng ồn, đâu là giai điệu chính.
Sẽ có lúc bạn phải dám mua khi số đông run sợ, dám bán khi đám đông hưng phấn, và dám đứng ngoài khi biết mình chưa sẵn sàng. Thị trường sẽ luôn có cơ hội mới, tiền sẽ luôn luân chuyển, nhưng cơ hội chỉ thuộc về những ai đủ tỉnh táo để nhận ra và đủ bản lĩnh để nắm bắt.