ĐỊNH GIÁ CỔ PHIẾU
Có lẽ đã đến lúc mình phải chỉ cho các bạn F0 cách định giá cổ phiếu, chứ đợt này vào đọc các bài viết của các bạn trong mấy nhóm cổ phiếu đang hóng mát ở TÍT MÂY XANH mà vẫn dám mua vào để đầu tư cho TƯƠNG LAI. Bài này mình sẽ không nói sâu mà chỉ nói tổng quan cho các bạn F0 hiểu được những vấn đề cơ bản hy vọng các bạn có thể đánh giá được tình hình.
1- Kênh gửi Ngân hàng: Bình thường, chúng ta có 1 tỷ đồng, chúng ta gửi ngân hàng 1 năm với lãi suất hiện tại là 7%/năm. Chúng ta rút trước kỳ hạn thì sẽ bị thiệt vì thường ngân hàng sẽ không tính lãi đủ 7% trong tình huống này mà có thể tính lãi suất không kỳ hạn (chứng khoán hay ở chỗ là bạn có thể rút ra bất cứ lúc nào). Nếu 7% năm thì bạn mất 100/7=14.03 năm hoàn vốn.
2- Kênh chứng khoán: Cũng với 1 tỷ đó của bạn, bạn có một người bạn nói: Ông hãy đưa cho tôi, tôi để cho ông 5% công ty tôi. Vậy chúng ta sẽ phải hỏi lại: Thế có lãi bằng ngân hàng không?
- Trường hợp 1: Công ty ông bạn lãi 14%/năm số tiền bạn đưa (bạn mất 100/14 =7 năm hoàn vốn). Vậy mình đưa cho ông bạn 1 tỷ mua 5% công ty thì một năm công ty làm ra 140 triệu cho mình. Trong khi bank chỉ làm ra cho mình 7% là 70 triệu. Trường hợp này là chúng ta có lợi hơn nên chúng ta đồng ý. 
- Trường hợp 2: Công ty ông bạn đang lãi 7%/năm số tiền bạn đưa (14 năm hoàn vốn), ngang với ngân hàng. Trong trường hợp này chúng ta phải để ý 2 vấn đề:
+ Nếu công ty ông bạn có tiềm năng tốt, tương lai sẽ tốt thì có thể sang năm công ty sẽ lãi hơn 7% lên 10% hoặc 14% hoặc hơn thì bạn đồng ý. 
+ Nếu công ty ông bạn chỉ duy trì mức lợi nhuận đúng 7% như mọi năm. Khi ấy tính ra bạn sẽ hoà trên giấy tờ nhưng lỗ về thực tế. Vì công ty muốn lớn mạnh thì lãi 7% sẽ không chia hết 7% mà sẽ giữ lại một phần để đầu tư tiếp.
- Trường hợp 3: Công ty ông bạn có khả năng lãi dưới 7% hoặc lỗ thì bạn sẽ rất thiệt thòi (trên 14 năm hoàn vốn hoặc không bao giờ hoàn vốn). Vì công ty nếu lỗ 10% thì số tiền bạn gửi 1 tỷ sẽ chỉ còn 900 triệu (trong khi bạn gửi Bank thì được 1.070 tỷ)
Vậy giá hợp lý là giá nào?
Câu trả lời thường sẽ là công ty ông bạn sẽ lãi tầm 10% năm số tiền bạn đưa (chính là số tiền bạn mua cổ phần chứ không phải giá trị sổ sách). Nếu lãi 10% năm thì ông bạn có thể đưa bạn 7% cổ tức, giữ 3% để mua thêm máy móc phục vụ cho việc mở rộng công ty (thường sẽ chỉ chia 50% số lợi nhuận còn giữ 50% lợi nhuận, tuỳ vào kế hoạch kinh doanh của năm tiếp theo).
3- Định giá cổ phiếu
Bạn bỏ 1 tỷ (P=1 tỷ), thì mỗi năm lãi 10% là 100 triệu (E=100 triệu).
Nếu P/E = 10 năm hoàn vốn thì lãi 10% năm là hợp lý.
Nếu P/E < 10 năm hoàn vốn là rẻ.
Nếu P/E > 10 năm hoàn vốn là đắt.
Nếu P/E = 14 năm hoàn vốn thì ngang gửi ngân hàng.
Nếu P/E > 14 năm hoàn vốn là rất đắt.
Trong trường hợp P/E > 10 năm hoàn vốn thì bạn chỉ mua khi nó có thể có sự tăng trưởng rất tốt và bạn phải dự báo được nó có thể cho bạn chỉ số P/E thấp hơn 10 trong một vài năm tới đây (các công ty chuỗi cửa hàng như Thế giới di động, fpt shop... các ngân hàng lớn như VCB, TCB... các công ty lớn như VIC, VNM... vì dựng một công ty lớn như vậy sẽ mất nhiều hơn 10 năm hoàn vốn là chấp nhận được hoặc một số công ty đang trong giai đoạn đầu tư chưa đến lúc thu lợi nhuận hoặc công ty có tài sản như đất đai lớn)
4- Quay lại một cổ phiếu điển hình (DDV)
- DDV: Hiện 6 tháng đầu năm nay, công ty lãi 90 tỷ (làm tròn). Nửa cuối năm dự kiến lãi 110 tỷ (kỳ vọng). Tổng lợi nhuận dự kiến 200 tỷ/năm. Năm nay covid, giá phân bón tăng. Tuy nhiên, về lâu dài có lẽ giá phân bón sẽ được bình ổn. Nên E = 200 tỷ (eps = 200 tỷ/146.1 triệu cổ phiếu = 1.440 vnd).
+ Nếu P/E =10 năm hoàn vốn thì giá DDV sẽ là 1.440 x 10 = 14.400/cp. Giá hợp lý (nên các bạn hiểu vì sao DDV trước giao động quanh giá 14 là vì thế)
+ Nếu P/E = 14 năm hoàn vốn (ngang gửi ngân hàng) thì giá DDV sẽ là 14.4 x 14 = 20.160 vnd/cp. Giá đắt.
+ Nếu P/E = 25 năm hoàn vốn thì giá DDV sẽ là 14.4 x 25 năm = 36.100 vnd/cp (kỳ vọng của nhiều nhà đầu tư F0 - chính là giá hôm nay 22/9/2021)
Vậy khi mua DDV với giá 36.100 vnd/cp thì để 10 năm hoàn vốn, DDV cần duy trì được lợi nhuận đều đặn trên 527 tỷ/năm. Điều này có lẽ là rất khó cho DDV. Vì nó tương đương lợi nhuận gấp 2.6 lần năm nay)
(*) Lưu ý giá hợp lý cho DDV chỉ là 14.4k/cp và nếu có cao khi thị trường hưng phấn sẽ là 20k/cp (chỉ phù hợp với doanh nghiệp rất lớn)
(*) Các cổ phiếu khác các bạn tự định giá
5- Công ty được lợi gì khi cổ phiếu biến động?
Có một số bạn có nhắn tin hỏi mình như: Giá cổ phiếu lên thì công ty được hưởng lợi... mình trả lời như sau:
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì nó màu đỏ nên gọi tắt là sổ đỏ.
- Giấy chứng nhận sở hữu cổ phần công ty thì gọi tắt là cổ phiếu (cái tờ phiếu có đóng dấu đỏ công ty, lưu ký trên sàn chứng khoán thì sàn giữ giấy này và số hoá cho dễ giao dịch)
- Khi chúng ta góp vốn ban đầu thì công ty sẽ dùng tiền góp ban đầu đó để kinh doanh và cấp cho bạn giấy chứng nhận sở hữu cổ phần (chính là cổ phiếu)
- Công ty làm ăn lãi thì cổ phiếu này có giá trị tăng lên tương ứng. Làm ăn lỗ thì cổ phiếu này có giá trị giảm xuống (giá trị thực của cổ phiếu)
- Sau đó, người ban đầu sẽ cầm giấy này để mua đi bán lại cho những người khác. Giá cả là do hai bên thoả thuận với nhau (giá kỳ vọng). Công ty sẽ chứng nhận cho họ giao dịch này (trên sàn chứng khoán thì sở lưu ký sẽ chứng nhận thông qua các lệnh mua và bán - tiền bán lãi thì người bán họ đút túi chứ công ty không được tiền này)
- Vậy giá cổ phiếu tăng công ty cũng không thu thêm được tiền mà giảm công ty cũng không thu được tiền. Vì đây là tiền của 2 người tự mua bán với nhau.
- Giá cổ phiếu tăng công ty được hưởng lợi khi công ty dùng cổ phần làm thế chấp để đi vay vốn. Tuy nhiên, để vay được vốn thì bên cho vay họ cũng sẽ kiểm tra lại xem giá trị thật sự của cổ phiếu này đang là bao nhiêu họ mới cho vay. Vì đây là nghiệp vụ định giá để bên cho vay họ đảm bảo an toàn.
- Giá cổ phiếu tăng công ty sẽ có lợi khi chuẩn bị phát hành tăng vốn. Ví dụ giá đang 30k/cp nếu phát hành mới giá 10k/cp thì nhà đầu tư họ sẽ đồng ý góp thêm vốn. Tuy nhiên, nếu công ty đẩy giá phát hành lên quá cao thì nhà đầu tư khôn ngoan họ cũng sẽ bán bỏ trước khi phát hành hoặc họ không mua số cổ phiếu phát hành thêm này. Khi đó tăng vốn bị thất bại.
- Giá cổ phiếu tăng quá cao do bị thổi giá, lái đẩy giá... thì công ty sẽ bị ảnh hưởng. Do giá đẩy lên cao quá mức, nhà đầu tư sẽ không có hứng thú mua vào vì lợi nhuận công ty so với giá họ bỏ ra thấp (P/E>10), khi đó họ mua cổ phiếu để đầu cơ và kiếm tiền chênh lệch giá, khi đạt lợi nhuận họ sẽ từ bỏ.
+ Nếu giá giữ quá cao thì VOL sẽ giảm. Người đang sở hữu cổ phiếu muốn bán cũng không bán được. Nên thanh khoản không có. Cổ phiếu chỉ còn giá mà không có ai mua bán (như GAB)
+ Nếu giá đẩy lên cao và giảm giá mạnh. Khi đó nhiều nhà đầu tư thua lỗ. Họ sẽ chửi công ty. Công ty mất uy tín. Nhà đầu tư sợ nên không hào hứng. Công ty phát hành tăng vốn không ai muốn mua...
- Giá cổ phiếu giảm quá sâu (dưới 10k/cp). Đây thường là các công ty có lợi nhuận âm hoặc eps dưới 100 hoặc lãnh đạo có đạo đức không tốt (ăn chặn tiền của nhà đầu tư, lãi 10 đồng nhưng chỉ báo cổ đông 3 đồng, hoặc lấy tiền công ty đi làm việc riêng - chiếm dụng vốn).
+ Công ty không có uy tín trên thị trường
+ Công ty không đem cổ phiếu đi cầm cố được
+ Công ty không phát hành tăng vốn được
Vậy, giá cổ phiếu nên giao động quanh giá trị thật của doanh nghiệp thì doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi nhất. Có thể tăng hoặc giảm 10% thì sẽ thu hút các nhà đầu tư. Người mua cổ phiếu sẽ quan tâm sát sao tới tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. Ví dụ: Nhà đầu tư đang giữ cổ phiếu VHM thì họ sẽ ưu tiên mua nhà của VHM để VHM có thêm doanh thu và lợi nhuận. Nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu VNM thì họ sẽ mua sữa Vinamilk chứ không mua hãng sữa khác... mục đích là doanh nghiệp có lãi thỉ cổ phiếu của họ tăng giá trị.
(*) Đầu tư lâu dài thì bạn phải chọn công ty tốt, đầu tư lướt sóng thì chọn mã cổ phiếu nào đang được đẩy giá hoặc nó tốt trong ngắn hạn (như năm nay covid sẽ có một số nghành hưởng lợi ngắn hạn như phân bón, cảng biển, tuy nhiên không nên giữ các cổ phiếu này trong danh mục dài hạn vì giá hiện tại rất cao và thoát ra khi giá lên đỉnh hoặc thế giới quay trở lại cuộc sống bình thường)
(*) Công ty tốt là các công ty có doanh thu tăng trưởng và lợi nhuận cũng tăng trưởng. Lợi nhuận thu được phải từ các hoạt động chính của doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp lãi do khoản trích lập dự phòng rủi ro hay do thoái vốn công ty con, công ty liên kết thì nó chỉ tăng lợi nhuận trong kỳ, năm báo đó nên nếu tình hình hoạt động cốt lõi không tốt thì không nên mua (eps khi này là ảo - nhà đầu tư F0 hay bị lừa chỗ này - nên phải tính lại eps và P/E cho đúng)
(*) Một số doanh nghiệp họ có thể cố tình đẩy giá trị cổ phiếu lên rồi dùng số cổ phiếu đó cầm cố ngân hàng lấy vốn kinh doanh.
6- Quy luật cung cầu
Giá cổ phiếu được quyết định bởi quy luật cung và cầu. Giá cổ phiếu sẽ dựa vào giá trị thực của doanh nghiệp để xác định là rẻ hay đắt. 
Khi một cổ phiếu do một tổ chức đầu cơ thao túng, khi đẩy giá lên thì tức là họ tạo ra cầu ảo. Khi họ đạp giá xuống thấp thì cung ảo. Trong thời gian ngắn giá có thể tăng giảm theo cung ảo hay cầu ảo. Tuy nhiên về lâu dài giá sẽ quay về giao động quanh giá trị thực của doanh nghiệp.
7- Lời hứa của lãnh đạo
Đa phần các lãnh đạo doanh nghiệp họ sẽ tập trung vào điều hành doanh nghiệp để doanh nghiệp của mình mang lại nhiều lợi nhuận nhất cho cổ đông. Tất nhiên, mỗi doanh nghiệp sẽ có một bộ phận điều tiết giá cổ phiếu để nó giao động quanh giá trị nào đó hợp lý. Như khi giá cổ phiếu xuống thấp quá nhiều so với giá trị thật của doanh nghiệp thì họ sẽ điều chỉnh để cổ đông không bị thua lỗ nhiều mà dần không quan tâm tới doanh nghiệp.
Chúng ta sẽ chẳng bao giờ thấy các chủ doanh nghiệp như VHM, VIC, HPG... nói gì hay hứa gì về giá cổ phiếu của công ty mình vì giá họ sẽ để thị trường điều chỉnh theo giá trị thật của doanh nghiệp.
Lãnh đạo có yêu doanh nghiệp của mình không? Rất yêu, nhưng phải yêu bằng hành động, bằng kết quả kinh doanh chứ không yêu bằng cách đi đẩy hay đạp giá cổ phiếu!
Đầu tư cổ phiếu chính là chúng ta đang mua bán doanh nghiệp, nên lời hứa của chủ doanh nghiệp thì chỉ để chúng ta tham khảo, các con số thực tế như doanh thu, chi phí, lợi nhuận là những thứ mà chúng ta cần tập trung. Doanh nghiệp nào làm lợi nhuận cao cho chúng ta thì chúng ta nắm giữ. Doanh nghiệp nào không làm ra lợi nhuận cho chúng ta thì chúng ta không nắm giữ.
8- Một số quyết định cần cân nhắc
- Em mua cổ phiếu của doanh nghiệp vì em yêu doanh nghiệp -> Rất tốt, nhưng chỉ nên yêu khi doanh nghiệp có tiềm năng phát triển và giá bạn mua vào hợp lý.
- Em mua cổ phiếu để dành cho con cháu -> Bạn chỉ nên để dành khi tài sản đó sẽ tăng giá trong tương lai và giá bạn mua là hợp lý. Nếu lâu dài thì lợi nhuận công ty đó làm ra cho bạn sẽ phải tốt hơn ít nhất bạn gửi ngân hàng. Vì nếu bạn mua hôm nay là chỉ tháng sau nó giảm 50% thì với 50% giá trị còn lại, bạn sẽ phải mất 5 đến 10 năm sau bạn mới có được đúng giá hôm nay bạn mua.
- Yên tâm là giá còn lên, mọi chuyện đã có lãnh đạo đứng ra đỡ giá -> Bạn có phải con cái, anh em ruột, bố mẹ hay ông bà của lãnh đạo không mà lãnh đạo phải lo cho bạn? Người không vì bản thân thì trời chu đất diệt -> Bạn phải tự chịu trách nhiệm về quyết định của bạn chứ không phải lãnh đạo công ty đó. Vì lãnh đạo bản chất giống bạn. Vì bạn mua 1 cổ phiếu bạn đã là chủ công ty đó. Chỉ khác là họ mua nhiều hơn bạn. Nên họ phải lo thân họ để họ tránh thua lỗ đã.
- Lãnh đạo: Một ngày đầy quả cảm của CBNV trong hệ thống. Xin cám ơn tất cả các X-er trong toàn hệ thống đã đồng lòng cùng nhau chấp nhận cho F0 úp bô, quả cảm bắt dao rơi... -> Vâng, bạn là nhà đầu tư đi bắt dao rơi, nó rơi 1 phiên thì được chứ nó rơi 20 phiên thì sao? Và rồi họ nói: Nếu không biết cắt lỗ thì không nên đầu tư chứng khoán hay Bạn đầu tư thì bạn phải chấp nhận chứ còn ai kêu ad kick out ra khỏi group -> Vâng, cổ đông tin và nghe theo lời lãnh đạo hy sinh để bắt dao rơi nhưng lỗ phải im, phải tung hô tiếp nếu kêu thì đuổi luôn (chỗ này giống phong cách của các đội huấn luyện kinh doanh đa cấp hoặc lừa đầu tư đào coin)
- Hôm qua giá giảm sàn, em về bảo chồng em cắm sổ để ôm hết -> Đừng có tin, bản chất là: Chết thật, mình còn ôm nhiều quá, phải vào hô cho chúng nó kê lệnh mua để mình thoát hàng. Đang lãi 300% mà giảm mất mấy chục % thì tiếc quá. Hô thôi, gia đình mình ơi, chúng ta đoàn kết đẩy giá nhé, Chủ tịch muôn năm... em chuồn đây... Chủ tịch: Các bạn yên tâm đi tiền của các bạn cũng là tiền của tôi... còn tiền của tôi là tiền của tôi... cảm ơn các bạn đã ủng nhiều... 
Thôi, có lẽ mình viết dài quá, thực ra là cũng không muốn viết bài này, nhưng đọc các bình luận của các bạn mới tham gia thị trường mà thấy hoảng quá. Các bạn đang rất là tay mơ, hầu hết những người lãi 200-300% họ đã bán sạch từ thứ 6 tuần trước nữa, những người kinh nghiệm họ nắm ít thì họ bán hôm thứ 6 tuần vừa rồi. Nên các bạn thử đọc xem còn ai đang lãi 200-300% mà họ còn giữ cổ phiếu đó không, chủ yếu các ảnh chụp lên đều là đang thua lỗ.
Lời cuối: Thương trường hơn chiến trường. Thương trường không phải tình yêu đôi lứa mà hứa hẹn, thể hiện tình cảm. Sàn giao dịch là cá lớn nuốt cá bé. Nên hãy cố gắng học theo tư duy của cá lớn. Nếu bạn không phải Cá Mập thì phải hiểu tư duy của Cá Mập để mà tránh họ ăn thịt.
Chúc mọi người đầu tư thành công!

Đầu Tư Cổ Tức + Giá Trị

b&#224;i viết rất hay v&#224; t&#226;m huyết 