Quy định mới về thuế giá trị gia tăng (VAT) được đại biểu Quốc hội kỳ vọng giúp doanh nghiệp xuất khẩu giảm hàng nghìn tỷ đồng vốn, đồng thời thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và giảm gánh nặng chi phí đầu vào cho nông dân.
Đại biểu Trần Hữu Hậu - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh. Ảnh: Media Quốc hội.
Chiều 9/12, Quốc hội tổ chức thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT).
Nội dung nhận được nhiều sự quan tâm của các Đại biểu Quốc hội là đề xuất sửa đổi Khoản 1 Điều 5, liên quan đến đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản chưa chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường.
Đây là nhóm hàng hóa chiếm tỷ trọng lớn trong sản xuất, xuất khẩu và sinh kế của hàng chục triệu nông dân, vì vậy mỗi thay đổi chính sách dù nhỏ, đều tác động trực tiếp đến thị trường, doanh nghiệp, chuỗi cung ứng và nguồn thu ngân sách.
Đại biểu Trần Hữu Hậu - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh bày tỏ sự tán thành mạnh mẽ đối với việc sửa đổi Luật. Thay mặt cho nhiều hiệp hội và hàng chục nghìn doanh nghiệp chế biến nông sản, thủy sản xuất khẩu, đại biểu gửi lời cảm ơn đến Chính phủ và ngành thuế vì đã "thực sự lắng nghe, thực sự thấu hiểu, thực sự có trách nhiệm với doanh nghiệp".
Theo đại biểu Hậu, việc bổ sung nội dung vào đối tượng không chịu thuế sẽ giúp doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam giảm được hàng chục nghìn tỷ đồng vốn phải bỏ ra để nộp thuế rồi chờ Nhà nước hoàn lại. Ông cho rằng, doanh nghiệp không mất tiền nhưng về giá trị lại mất nhiều, không chỉ là trả lãi cho khoản tiền vay để nộp thuế trước mà còn mất đi cơ hội kinh doanh sinh lợi nhuận.
"Trong điều kiện khó khăn của nông sản Việt Nam khi cạnh tranh trên thị trường quốc tế, chỉ một chút ít phần trăm lợi nhuận cũng có ý nghĩa lớn, giúp doanh nghiệp vững vàng hơn. Hơn nữa, việc giữ quy định cũ khiến hàng chục nghìn doanh nghiệp và cán bộ thuế mất nhiều thời gian, công sức để làm thủ tục, dễ phát sinh tiêu cực bởi cơ chế xin - cho," đại biểu nhận định.
Mặt khác, theo đại biểu, việc bỏ điểm c, khoản 9, Điều 15 về điều kiện hoàn thuế, quy định người bán phải kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng trước khi người mua được hoàn thuế đã "giải phóng" cho doanh nghiệp một trách nhiệm nhiều khi bất khả thi.
Bởi để được hoàn thuế, doanh nghiệp mua hàng phải tự kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của người bán, nhắc họ kê khai, nộp thuế, dù hồ sơ và thanh toán của bên mua đã đầy đủ, đúng quy định. Ông Hậu nhận định quy định này là vô lý, gây khó khăn và rủi ro, vì người bán và người mua là hai chủ thể độc lập, thuận mua vừa bán; bên mua không có quyền can thiệp hay biện pháp nào để kiểm tra, buộc bên bán thực hiện nghĩa vụ thuế. Do vậy, không thể yêu cầu người mua chịu trách nhiệm thay cho sự tuân thủ của người khác, cũng như không thể trì hoãn việc hoàn thuế chỉ vì người bán chưa kê khai, nộp thuế.
Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long. Ảnh: Media Quốc hội.
Cũng cho ý kiến vào dự thảo luật, đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long đánh giá cao chủ trương của dự thảo, khi mở rộng phạm vi đối tượng không chịu thuế và làm rõ chính sách áp dụng đối với sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt trong khâu bán ra và nhập khẩu.
Theo đại biểu, việc bổ sung trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bán sản phẩm chưa chế biến cho doanh nghiệp, hợp tác xã khác là cần thiết, phản ánh đúng thực tế giao dịch trong chuỗi nông sản. Tuy nhiên, theo đại biểu, vướng mắc lớn nhất hiện nay không nằm ở phạm vi điều chỉnh mà ở định nghĩa thế nào là "sơ chế thông thường".
Đại biểu nhắc lại, các hoạt động như phân loại, bảo quản lạnh, bóc vỏ, sấy khô, hút chân không… vẫn bị hiểu khác nhau giữa các địa phương. Điều này dẫn đến không ít tranh chấp, thậm chí thanh tra, kiểm tra thuế kéo dài, doanh nghiệp rơi vào thế rủi ro.
Vì vậy, đại biểu kiến nghị, bổ sung quy định giao Bộ Tài chính ban hành danh mục và tiêu chí định lượng cụ thể về sơ chế thông thường, dựa trên thông lệ quốc tế và đặc thù nông sản Việt Nam. Bên cạnh đó, cần làm rõ tiêu chí phân biệt giữa "sơ chế" và "chế biến", có thể căn cứ vào mức độ thay đổi tính chất sản phẩm, giá trị gia tăng hoặc ứng dụng công nghệ. Một điểm quan trọng khác là phải hoàn thiện quy định về chứng từ nguồn gốc và quy trình thu mua, nhằm tránh gian lận thuế nhưng không gây gánh nặng cho doanh nghiệp.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng theo nghị trình dự kiến sẽ được thông qua vào ngày 11/12.
Đề xuất miễn thuế giá trị gia tăng trở lại cho phân bón
Đại biểu Trần Văn Lâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh nhận định các đề xuất sửa đổi đã giải quyết đúng những điểm nghẽn mà người dân và doanh nghiệp mong chờ, từ đơn giản hóa thủ tục đến chống gian lận thuế.
Tuy nhiên, đại biểu Lâm chỉ ra sự thiếu nhất quán trong chính sách thuế giữa 2 mặt hàng đầu vào quan trọng của nông nghiệp là thức ăn chăn nuôi và phân bón.
Theo đó, thức ăn chăn nuôi được Chính phủ đề xuất thuộc diện không chịu thuế VAT nhưng vẫn được khấu trừ đầu vào. Chính sách này hợp lý, sẽ hỗ trợ doanh nghiệp và người chăn nuôi. Thức ăn chăn nuôi còn là đầu vào quan trọng, chiếm phần lớn chi phí trong lĩnh vực sản xuất này.
Tuy nhiên, với phân bón, đại biểu Lâm nhắc đến việc các kỳ họp trước đã có tranh luận rằng có nên cho mặt hàng này vào diện không chịu thuế VAT 5% hay không. Và cuối cùng, Quốc hội quyết định phân bón chịu thuế 5%, với lý do để bảo đảm tính cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước so với hàng nhập khẩu. Trong khi đó, vẫn có rất nhiều đại biểu quan ngại thuế 5% với phân bón sẽ làm tăng chi phí đầu vào cho sản xuất nông nghiệp và thiệt hại cho nông dân.
Từ thực tế này, đại biểu kiến nghị cần có sự công bằng trong cách ứng xử thuế để hỗ trợ tối đa cho người làm nông nghiệp. Và chuyển phân bón về lại đối tượng không chịu thuế VAT.
Kiều Chinh
