[BULL TRAP]

Bull trap, hay c&#242;n gọi l&#224; bẫy tăng gi&#225;, thường xuất hiện trong một đợt đi xuống, khi đ&#243; gi&#225; sẽ bất ngờ đi l&#234;n, nhưng sau đ&#243; lại tiếp tục chu tr&#236;nh giảm. Tất nhi&#234;n, d&#237;nh bull trap l&#224; điều tệ nhất với bất kỳ nh&#224; đầu tư n&#224;o, nhưng thực tế ngay cả những nh&#224; đầu tư l&#226;u năm cũng vẫn c&#243; thể ăn &quot;b&#250;n chả&quot; như thường.

Đặc điểm dễ nhận ra của bull trap l&#224; khi gi&#225; một hay nhiều cổ phiếu tăng l&#234;n m&#224; kh&#244;ng r&#245; nguy&#234;n nh&#226;n. Tuy nhi&#234;n, đ&#243; l&#224; diễn biến th&#244;ng thường ở c&#225;c thị trường ph&#225;t triển, c&#242;n ở Việt Nam, theo c&#225;ch n&#243;i vui của giới &quot;lướt s&#243;ng&quot; th&#236; ch&#250;ng ta c&#243; thể ăn b&#250;n chả bất cứ khi n&#224;o, v&#224; ở bất cứ đ&#226;u, m&#236;nh th&#237;ch th&#236; m&#236;nh ăn th&#244;i.

C&#243; lẽ c&#226;u đ&#249;a tếu t&#225;o đ&#243; lại phản &#225;nh một sự thật chua ch&#225;t của số đ&#244;ng nh&#224; đầu tư nhỏ lẻ: họ c&#243; thể d&#237;nh bull trap bất cứ l&#250;c n&#224;o, nếu kh&#244;ng &quot;lỳ đ&#242;n&quot; v&#224; &quot;đầu c&#243; sỏi&quot;. Kinh nghiệm kh&#244;ng phải l&#250;c n&#224;o cũng đ&#250;ng, nhưng n&#243; lu&#244;n đ&#243;ng vai tr&#242; quan trọng trong nhận diện những c&#225;i bẫy của thị trường, d&#249; bẫy th&#236; mu&#244;n h&#236;nh mu&#244;n vẻ.

T&#244;i đ&#227; từng ăn một suất &quot;b&#250;n chả&quot; cay đắng như thế khi thị trường đan xen giữa đi ngang v&#224; đi xuống. Một h&#244;m, bảng điện tử bỗng lớt phớt sắc xanh, rồi đồng loạt c&#225;c cổ phiếu lớn tăng gi&#225;. Dĩ nhi&#234;n lũ penny cũng được đ&#224; nổi l&#234;n theo với dăm ba tin tốt đồng loạt được tung ra tr&#234;n diễn đ&#224;n, trong c&#225;c nh&#243;m chat. Đ&#250;ng l&#250;c đang ph&#226;n v&#226;n c&#243; n&#234;n nhảy v&#224;o mua hay kh&#244;ng th&#236; nguồn tin từ một nh&#243;m đầu tư hay tụ tập cafe &quot;l&#234;n t&#224;u anh em ơi&quot;. Mấy cổ phiếu đ&#227; được &quot;khởi động&quot; c&#249;ng với những ph&#226;n t&#237;ch kỹ thuật từ v&#224;i nh&#224; đầu tư c&#243; kinh nghiệm. Sợ mất cơ hội, t&#244;i tặc lưỡi đặt lệnh mua.

Ngay ng&#224;y h&#244;m sau, t&#244;i đ&#227; nhận ra m&#236;nh ăn phải bull trap v&#236; cổ phiếu kia kh&#244;ng c&#243; lực đỡ mạnh. Ai đ&#243; chỉ chờ dịp n&#224;y v&#224; xả mạnh số h&#224;ng đ&#227; t&#237;ch trữ. Đến l&#250;c đ&#243;, t&#244;i chỉ c&#242;n biết tự tr&#225;ch m&#236;nh kh&#244;ng suy x&#233;t kỹ c&#224;ng m&#224; đ&#227; nhảy l&#234;n t&#224;u v&#224; bị &quot;ăn b&#250;n chả&quot;.

Khi t&#226;m l&#253; chung của c&#225;c nh&#224; đầu tư kh&#225; ảm đạm, kh&#244;ng &#237;t người chỉ mong kiếm một ch&#250;t từ penny rồi r&#250;t nhanh. Đ&#243; l&#224; mảnh đất m&#224;u mỡ để c&#225;c bull trap xuất hiện như cơm bữa. Đặt lệnh chỉ v&#224;i chục ph&#250;t đ&#227; d&#237;nh bull trap trong phi&#234;n. T&#244;i vẫn nhớ như in khu&#244;n mặt của những nh&#224; đầu tư ng&#224;y đ&#243;: lo lắng, sợ h&#227;i, tức giận... tất cả chỉ l&#224; khởi đầu của những phi&#234;n sụt giảm li&#234;n tục. V&#224; khi đ&#227; mắc phải bẫy tăng gi&#225; cũng tức l&#224; phải chấp nhận b&#225;n lỗ nếu kh&#244;ng muốn mất nhiều hơn.

Sau lần &quot;ăn b&#250;n chả&quot; đầu ti&#234;n, t&#244;i đ&#227; cảnh gi&#225;c hơn với c&#225;c cổ phiếu d&#249; lớn hay nhỏ m&#224; tăng gi&#225; kh&#244;ng r&#245; nguy&#234;n nh&#226;n. Ấy vậy m&#224; t&#244;i vẫn bị d&#237;nh bull trap lần nữa. Đ&#243; l&#224; thời điểm thị trường kh&#244;ng tốt cho lắm nhưng vẫn c&#243; v&#224;i penny c&#243; lực mua lớn v&#224; duy tr&#236; tăng gi&#225; suốt mấy ng&#224;y. Đến ng&#224;y thứ ba tăng gi&#225; th&#236; lực mua mạnh đ&#227; đẩy gi&#225; cổ phiếu đ&#243; chuyển th&#224;nh m&#224;u t&#237;m. Mấy anh em hay b&#224;n chuyện chia ra đi d&#242; th&#244;ng tin v&#224; nghe phong phanh thấy c&#244;ng ty n&#224;y l&#227;i khủng. Nghĩ về hai s&#243;ng penny c&#225;ch đ&#226;y kh&#244;ng l&#226;u, t&#244;i lại bị cuốn theo chuyến t&#224;u m&#224; kh&#244;ng để &#253; bull trap c&#243; thể l&#224; một s&#243;ng nhỏ trong đợt giảm d&#224;i ng&#224;y. 

Kết quả l&#224; t&#244;i đ&#227; mất nửa số vốn chỉ v&#236; ham ăn &quot;b&#250;n chả&quot;.
Với thị trường Việt Nam, chuyện xảy ra &quot;bull trap&quot; kh&#225; nhiều. Kh&#244;ng &#237;t người đặt c&#226;u hỏi với một thị trường m&#224; t&#226;m l&#253; đ&#225;m đ&#244;ng chi phối nhiều như vậy th&#236; c&#243; h&#224;nh động thao t&#250;ng gi&#225;, tạo n&#234;n những bẫy để gom rồi xả h&#224;ng hay kh&#244;ng. C&#226;u trả lời theo t&#244;i l&#224; &quot;c&#225;i g&#236; cũng chỉ tương đối&quot;, nhất l&#224; khi đ&#227; chấp nhận cuộc chơi th&#236; cũng phải chấp nhận rủi ro. 

Tr&#234;n thực tế, c&#243; kh&#244;ng &#237;t nh&#224; đầu tư vốn nhỏ nhưng họ đầu tư rất an to&#224;n, kh&#244;ng lỗ nhiều khi thị trường đi xuống v&#224; khi thị trường đi l&#234;n họ sẽ thu được l&#227;i kha kh&#225;. Tất nhi&#234;n, những cố phiếu lớn cũng c&#243; bull trap, nhưng &#237;t thiệt hại hơn c&#225;c penny, thứ m&#224; khi đ&#227; đ&#226;m đầu th&#236; những người ăn &quot;b&#250;n chả&quot; sẽ mất rất nhiều.


[BULL TRAP]

Bull trap, hay còn gọi là bẫy tăng giá, thường xuất hiện trong một đợt đi xuống, khi đó giá sẽ bất ngờ đi lên, nhưng sau đó lại tiếp tục chu trình giảm. Tất nhiên, dính bull trap là điều tệ nhất với bất kỳ nhà đầu tư nào, nhưng thực tế ngay cả những nhà đầu tư lâu năm cũng vẫn có thể ăn "bún chả" như thường.

Đặc điểm dễ nhận ra của bull trap là khi giá một hay nhiều cổ phiếu tăng lên mà không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, đó là diễn biến thông thường ở các thị trường phát triển, còn ở Việt Nam, theo cách nói vui của giới "lướt sóng" thì chúng ta có thể ăn bún chả bất cứ khi nào, và ở bất cứ đâu, mình thích thì mình ăn thôi.

Có lẽ câu đùa tếu táo đó lại phản ánh một sự thật chua chát của số đông nhà đầu tư nhỏ lẻ: họ có thể dính bull trap bất cứ lúc nào, nếu không "lỳ đòn" và "đầu có sỏi". Kinh nghiệm không phải lúc nào cũng đúng, nhưng nó luôn đóng vai trò quan trọng trong nhận diện những cái bẫy của thị trường, dù bẫy thì muôn hình muôn vẻ.

Tôi đã từng ăn một suất "bún chả" cay đắng như thế khi thị trường đan xen giữa đi ngang và đi xuống. Một hôm, bảng điện tử bỗng lớt phớt sắc xanh, rồi đồng loạt các cổ phiếu lớn tăng giá. Dĩ nhiên lũ penny cũng được đà nổi lên theo với dăm ba tin tốt đồng loạt được tung ra trên diễn đàn, trong các nhóm chat. Đúng lúc đang phân vân có nên nhảy vào mua hay không thì nguồn tin từ một nhóm đầu tư hay tụ tập cafe "lên tàu anh em ơi". Mấy cổ phiếu đã được "khởi động" cùng với những phân tích kỹ thuật từ vài nhà đầu tư có kinh nghiệm. Sợ mất cơ hội, tôi tặc lưỡi đặt lệnh mua.

Ngay ngày hôm sau, tôi đã nhận ra mình ăn phải bull trap vì cổ phiếu kia không có lực đỡ mạnh. Ai đó chỉ chờ dịp này và xả mạnh số hàng đã tích trữ. Đến lúc đó, tôi chỉ còn biết tự trách mình không suy xét kỹ càng mà đã nhảy lên tàu và bị "ăn bún chả".

Khi tâm lý chung của các nhà đầu tư khá ảm đạm, không ít người chỉ mong kiếm một chút từ penny rồi rút nhanh. Đó là mảnh đất màu mỡ để các bull trap xuất hiện như cơm bữa. Đặt lệnh chỉ vài chục phút đã dính bull trap trong phiên. Tôi vẫn nhớ như in khuôn mặt của những nhà đầu tư ngày đó: lo lắng, sợ hãi, tức giận... tất cả chỉ là khởi đầu của những phiên sụt giảm liên tục. Và khi đã mắc phải bẫy tăng giá cũng tức là phải chấp nhận bán lỗ nếu không muốn mất nhiều hơn.

Sau lần "ăn bún chả" đầu tiên, tôi đã cảnh giác hơn với các cổ phiếu dù lớn hay nhỏ mà tăng giá không rõ nguyên nhân. Ấy vậy mà tôi vẫn bị dính bull trap lần nữa. Đó là thời điểm thị trường không tốt cho lắm nhưng vẫn có vài penny có lực mua lớn và duy trì tăng giá suốt mấy ngày. Đến ngày thứ ba tăng giá thì lực mua mạnh đã đẩy giá cổ phiếu đó chuyển thành màu tím. Mấy anh em hay bàn chuyện chia ra đi dò thông tin và nghe phong phanh thấy công ty này lãi khủng. Nghĩ về hai sóng penny cách đây không lâu, tôi lại bị cuốn theo chuyến tàu mà không để ý bull trap có thể là một sóng nhỏ trong đợt giảm dài ngày. 

Kết quả là tôi đã mất nửa số vốn chỉ vì ham ăn "bún chả".
Với thị trường Việt Nam, chuyện xảy ra "bull trap" khá nhiều. Không ít người đặt câu hỏi với một thị trường mà tâm lý đám đông chi phối nhiều như vậy thì có hành động thao túng giá, tạo nên những bẫy để gom rồi xả hàng hay không. Câu trả lời theo tôi là "cái gì cũng chỉ tương đối", nhất là khi đã chấp nhận cuộc chơi thì cũng phải chấp nhận rủi ro. 

Trên thực tế, có không ít nhà đầu tư vốn nhỏ nhưng họ đầu tư rất an toàn, không lỗ nhiều khi thị trường đi xuống và khi thị trường đi lên họ sẽ thu được lãi kha khá. Tất nhiên, những cố phiếu lớn cũng có bull trap, nhưng ít thiệt hại hơn các penny, thứ mà khi đã đâm đầu thì những người ăn "bún chả" sẽ mất rất nhiều.
