TẠI SAO CHỨNG KHO&#193;NG VIỆT HAY BỊ CHỬI

Kinh tế Việt Nam phụ thuộc nặng v&#224;o t&#237;n dụng ng&#226;n h&#224;ng, trong khi thị trường vốn ph&#225;t triển yếu v&#224; m&#233;o m&#243;, kh&#244;ng chỉ l&#224; hệ quả của quản trị doanh nghiệp hay tr&#236;nh độ nh&#224; đầu tư. Cốt l&#245;i nằm ở thiết kế thể chế v&#224; c&#225;ch ch&#237;nh quyền kiểm so&#225;t nền kinh tế.

Ng&#226;n h&#224;ng l&#224; c&#244;ng cụ kiểm so&#225;t tập trung

Hệ thống ng&#226;n h&#224;ng cho ph&#233;p nh&#224; nước nắm chiếc van điều tiết trung t&#226;m của d&#242;ng tiền. Bơm hay siết t&#237;n dụng c&#243; thể thực hiện nhanh, trực tiếp v&#224; mang t&#237;nh mệnh lệnh. Doanh nghiệp phụ thuộc vốn vay buộc phải tu&#226;n theo kỷ luật hệ thống, kh&#243; h&#236;nh th&#224;nh c&#225;c trung t&#226;m tư bản độc lập. Từ g&#243;c độ quản trị, ng&#226;n h&#224;ng kh&#244;ng chỉ l&#224; trung gian t&#224;i ch&#237;nh, m&#224; l&#224; **c&#244;ng cụ quyền lực**.

V&#236; sao thị trường vốn bị k&#236;m vai tr&#242;?

Một thị trường vốn mạnh sẽ ph&#226;n t&#225;n quyền lực t&#224;i ch&#237;nh ra x&#227; hội. Doanh nghiệp c&#243; thể sống m&#224; kh&#244;ng cần phụ thuộc qu&#225; nhiều v&#224;o ng&#226;n h&#224;ng; cổ đ&#244;ng bắt đầu đ&#242;i hỏi minh bạch, quản trị v&#224; tr&#225;ch nhiệm giải tr&#236;nh; truyền th&#244;ng v&#224; phản biện kinh tế ph&#225;t triển theo d&#242;ng tiền của d&#226;n. Ba yếu tố n&#224;y đều l&#224;m suy yếu khả năng kiểm so&#225;t tập trung bằng c&#244;ng cụ h&#224;nh ch&#237;nh, n&#234;n thị trường vốn chỉ được ph&#225;t triển ở mức “vừa đủ”, kh&#244;ng trở th&#224;nh huyết mạch của nền kinh tế.

Hậu quả tất yếu

Doanh nghiệp c&#243; xu hướng tối ưu quan hệ v&#224; khả năng vay vốn hơn l&#224; hiệu quả d&#224;i hạn. Thị trường chứng kho&#225;n nghi&#234;ng về đầu cơ, thiếu niềm tin t&#237;ch lũy. Nền kinh tế giữ được ổn định tương đối, nhưng hiệu quả ph&#226;n bổ vốn thấp v&#224; kh&#243; nu&#244;i dưỡng những doanh nghiệp đổi mới quy m&#244; lớn.


TẠI SAO CHỨNG KHOÁNG VIỆT HAY BỊ CHỬI

Kinh tế Việt Nam phụ thuộc nặng vào tín dụng ngân hàng, trong khi thị trường vốn phát triển yếu và méo mó, không chỉ là hệ quả của quản trị doanh nghiệp hay trình độ nhà đầu tư. Cốt lõi nằm ở thiết kế thể chế và cách chính quyền kiểm soát nền kinh tế.

Ngân hàng là công cụ kiểm soát tập trung

Hệ thống ngân hàng cho phép nhà nước nắm chiếc van điều tiết trung tâm của dòng tiền. Bơm hay siết tín dụng có thể thực hiện nhanh, trực tiếp và mang tính mệnh lệnh. Doanh nghiệp phụ thuộc vốn vay buộc phải tuân theo kỷ luật hệ thống, khó hình thành các trung tâm tư bản độc lập. Từ góc độ quản trị, ngân hàng không chỉ là trung gian tài chính, mà là **công cụ quyền lực**.

Vì sao thị trường vốn bị kìm vai trò?

Một thị trường vốn mạnh sẽ phân tán quyền lực tài chính ra xã hội. Doanh nghiệp có thể sống mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào ngân hàng; cổ đông bắt đầu đòi hỏi minh bạch, quản trị và trách nhiệm giải trình; truyền thông và phản biện kinh tế phát triển theo dòng tiền của dân. Ba yếu tố này đều làm suy yếu khả năng kiểm soát tập trung bằng công cụ hành chính, nên thị trường vốn chỉ được phát triển ở mức “vừa đủ”, không trở thành huyết mạch của nền kinh tế.

Hậu quả tất yếu

Doanh nghiệp có xu hướng tối ưu quan hệ và khả năng vay vốn hơn là hiệu quả dài hạn. Thị trường chứng khoán nghiêng về đầu cơ, thiếu niềm tin tích lũy. Nền kinh tế giữ được ổn định tương đối, nhưng hiệu quả phân bổ vốn thấp và khó nuôi dưỡng những doanh nghiệp đổi mới quy mô lớn.
