&#129517; Chuyện g&#236; đ&#227; xảy ra?
Ng&#224;y 7/7/2025, Tổng thống Trump đ&#227; ch&#237;nh thức k&#237;ch hoạt lại cuộc chiến thương mại to&#224;n cầu, d&#249; gia hạn th&#234;m 3 tuần đ&#224;m ph&#225;n (tới ng&#224;y 1/8) trước khi &#225;p thuế trừng phạt l&#234;n hơn chục quốc gia.
&#212;ng k&#253; sắc lệnh h&#224;nh ph&#225;p gia hạn thời hạn &#225;p “thuế đối ứng” (reciprocal tariffs) vốn hết hiệu lực l&#250;c 0h01 s&#225;ng 9/7.
Đồng thời, &#244;ng Trump gửi thư ch&#237;nh thức đến l&#227;nh đạo 14 quốc gia (Nhật, H&#224;n, Malaysia, Th&#225;i Lan...) th&#244;ng b&#225;o cụ thể mức thuế sẽ &#225;p nếu kh&#244;ng đạt được thỏa thuận với Mỹ trước 1/8.
V&#237; dụ: Nhật v&#224; H&#224;n sẽ bị &#225;p thuế 25%, Campuchia v&#224; Th&#225;i Lan 36%, Indonesia 32%, Myanmar 40%, Bangladesh 35%...
Ch&#237;nh quyền Trump dự kiến sẽ &#225;p thuế theo ng&#224;nh đối với c&#225;c nh&#243;m sản phẩm cụ thể theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, trong nửa cuối năm 2025, với mức thuế khoảng 25%.
C&#225;c ng&#224;nh đang bị điều tra gồm:
Dược phẩm
Chất b&#225;n dẫn
Gỗ xẻ
Đồng
Xe tải
Kho&#225;ng sản quan trọng
M&#225;y bay
Việc c&#244;ng bố c&#225;c mức thuế n&#224;y c&#243; thể bị tr&#236; ho&#227;n v&#236;:
Ch&#237;nh quyền muốn giữ linh hoạt trong đ&#224;m ph&#225;n song phương.
C&#243; thể đang c&#226;n nhắc hạn ngạch nhập khẩu hoặc miễn trừ thuế cho một số đối t&#225;c cụ thể.
Trước đ&#243;,  đội ngũ thương mại của Tổng thống Trump đ&#227; chuẩn bị “Kế hoạch B” ph&#242;ng khi t&#242;a ph&#250;c thẩm giữ nguy&#234;n ph&#225;n quyết cho rằng việc &#244;ng &#225;p thuế diện rộng dựa tr&#234;n Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) l&#224; tr&#225;i ph&#233;p. Kế hoạch B dựa tr&#234;n Luật Thương mại 1974:
Bước 1 – “bịt lỗ tạm thời”: d&#249;ng Điều 122 (Section 122) để đ&#225;nh thuế tối đa 15 % trong 150 ng&#224;y nhằm xử l&#253; mất c&#226;n đối c&#225;n c&#226;n thanh to&#225;n; đ&#226;y l&#224; quyền chưa từng được sử dụng trước đ&#226;y.
Bước 2 – giải ph&#225;p l&#226;u d&#224;i: sau khi “c&#226;u giờ” được 150 ng&#224;y, sẽ đặt biểu thuế ri&#234;ng cho từng đối t&#225;c theo Điều 301 (Section 301) để chống “thực tiễn thương mại kh&#244;ng c&#244;ng bằng”. Điều 301 đ&#227; nhiều lần được &#225;p dụng (trong đ&#243; c&#243; đợt Trump đ&#225;nh thuế Trung Quốc nhiệm kỳ 1) n&#234;n vững ph&#225;p l&#253; hơn IEEPA.
&#128204;Quan điểm của ch&#250;ng t&#244;i
Mức thuế trong thư gần như khớp với mức “đối ứng” đ&#227; c&#244;ng bố từ th&#225;ng 4, c&#243; điều chỉnh nhỏ ở một số nước.
Mức thuế n&#224;y kh&#244;ng &#225;p dụng với c&#225;c sản phẩm nằm trong diện an ninh quốc gia, vốn đ&#227; bị &#225;p ri&#234;ng: Th&#233;p &amp; nh&#244;m: 50% ,&#212; t&#244;: 25%, v&#224; đang xem x&#233;t: chip b&#225;n dẫn, gỗ, kho&#225;ng sản chiến lược…
Với việc tiếp tục gia hạn thời gian th&#234;m 3 tuần đ&#224;m ph&#225;n (tới ng&#224;y 1/8) trước khi &#225;p thuế  h&#224;m &#253; tạo &#225;p lực với c&#225;c nước để đẩy nhanh qu&#225; tr&#236;nh đ&#224;m ph&#225;n, mức thuế cao c&#243; thể chỉ mang t&#237;nh tạm thời, nhất l&#224; với c&#225;c đối t&#225;c thương mại lớn, v&#236; Trump muốn tr&#225;nh suy tho&#225;i kinh tế trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Đồng thời, ch&#250;ng t&#244;i cho răng việc đề xuất th&#234;m c&#225;c h&#236;nh thức &#225;p thuế mới, thay cho reciprocal tariffs  dựa tr&#234;n Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) vốn đang gặp th&#225;ch thức ph&#225;p l&#253; v&#224; sẽ bắt đầu tranh tụng tại T&#242;a Ph&#250;c thẩm Li&#234;n bang v&#224;o ng&#224;y 31/7, l&#224; một c&#225;ch để ch&#237;nh quyền Trump đa dạng c&#225;c giải ph&#225;p c&#244;ng cụ thuế quan để đ&#224;m ph&#225;n với c&#225;c nước.
Việc mở rộng &#225;p thuế với hơn 14 quốc gia (đặc biệt l&#224; ch&#226;u &#193;) l&#224;m tăng khả năng trả đũa thuế quan, ảnh hưởng tới d&#242;ng thương mại v&#224; đầu tư to&#224;n cầu v&#224; đang tạo ra sự ch&#234;nh lệch lợi &#237;ch trong ngắn hạn giữa c&#225;c quốc gia c&#243; những bước tiến lớn trong đ&#224;m ph&#225;n thương mại v&#224; những quốc gia chưa đạt được những thỏa thuận sơ bộ.
Mặc d&#249; trong ngắn hạn c&#243; thể ph&#225;t sinh một số ch&#234;nh lệch về lợi &#237;ch v&#224; Việt Nam hiện mới đạt được thỏa thuận sơ bộ với Hoa Kỳ về nguy&#234;n tắc &#225;p thuế, ch&#250;ng t&#244;i cho rằng đ&#226;y l&#224; bước đi đ&#250;ng thời điểm v&#224; ph&#249; hợp với vị thế hiện tại của Việt Nam. Thỏa thuận n&#224;y hướng tới việc thiết lập mức thuế ưu đ&#227;i cho c&#225;c mặt h&#224;ng c&#243; xuất xứ thực sự từ Việt Nam – tức l&#224; h&#224;ng h&#243;a tạo ra gi&#225; trị gia tăng nội địa cao hơn, đ&#243;ng g&#243;p nhiều hơn cho GDP – thay v&#236; h&#224;ng h&#243;a trung chuyển (transshipment). Đồng thời, động th&#225;i n&#224;y cũng g&#243;p phần giảm thiểu sự bất định về thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho c&#225;c nh&#224; sản xuất c&#243; kế hoạch mở rộng chuỗi cung ứng v&#224; đầu tư sản xuất tại Việt Nam.

🧭 Chuyện gì đã xảy ra?
Ngày 7/7/2025, Tổng thống Trump đã chính thức kích hoạt lại cuộc chiến thương mại toàn cầu, dù gia hạn thêm 3 tuần đàm phán (tới ngày 1/8) trước khi áp thuế trừng phạt lên hơn chục quốc gia.
Ông ký sắc lệnh hành pháp gia hạn thời hạn áp “thuế đối ứng” (reciprocal tariffs) vốn hết hiệu lực lúc 0h01 sáng 9/7.
Đồng thời, ông Trump gửi thư chính thức đến lãnh đạo 14 quốc gia (Nhật, Hàn, Malaysia, Thái Lan...) thông báo cụ thể mức thuế sẽ áp nếu không đạt được thỏa thuận với Mỹ trước 1/8.
Ví dụ: Nhật và Hàn sẽ bị áp thuế 25%, Campuchia và Thái Lan 36%, Indonesia 32%, Myanmar 40%, Bangladesh 35%...
Chính quyền Trump dự kiến sẽ áp thuế theo ngành đối với các nhóm sản phẩm cụ thể theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, trong nửa cuối năm 2025, với mức thuế khoảng 25%.
Các ngành đang bị điều tra gồm:
Dược phẩm
Chất bán dẫn
Gỗ xẻ
Đồng
Xe tải
Khoáng sản quan trọng
Máy bay
Việc công bố các mức thuế này có thể bị trì hoãn vì:
Chính quyền muốn giữ linh hoạt trong đàm phán song phương.
Có thể đang cân nhắc hạn ngạch nhập khẩu hoặc miễn trừ thuế cho một số đối tác cụ thể.
Trước đó,  đội ngũ thương mại của Tổng thống Trump đã chuẩn bị “Kế hoạch B” phòng khi tòa phúc thẩm giữ nguyên phán quyết cho rằng việc ông áp thuế diện rộng dựa trên Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) là trái phép. Kế hoạch B dựa trên Luật Thương mại 1974:
Bước 1 – “bịt lỗ tạm thời”: dùng Điều 122 (Section 122) để đánh thuế tối đa 15 % trong 150 ngày nhằm xử lý mất cân đối cán cân thanh toán; đây là quyền chưa từng được sử dụng trước đây.
Bước 2 – giải pháp lâu dài: sau khi “câu giờ” được 150 ngày, sẽ đặt biểu thuế riêng cho từng đối tác theo Điều 301 (Section 301) để chống “thực tiễn thương mại không công bằng”. Điều 301 đã nhiều lần được áp dụng (trong đó có đợt Trump đánh thuế Trung Quốc nhiệm kỳ 1) nên vững pháp lý hơn IEEPA.
📌Quan điểm của chúng tôi
Mức thuế trong thư gần như khớp với mức “đối ứng” đã công bố từ tháng 4, có điều chỉnh nhỏ ở một số nước.
Mức thuế này không áp dụng với các sản phẩm nằm trong diện an ninh quốc gia, vốn đã bị áp riêng: Thép & nhôm: 50% ,Ô tô: 25%, và đang xem xét: chip bán dẫn, gỗ, khoáng sản chiến lược…
Với việc tiếp tục gia hạn thời gian thêm 3 tuần đàm phán (tới ngày 1/8) trước khi áp thuế  hàm ý tạo áp lực với các nước để đẩy nhanh quá trình đàm phán, mức thuế cao có thể chỉ mang tính tạm thời, nhất là với các đối tác thương mại lớn, vì Trump muốn tránh suy thoái kinh tế trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Đồng thời, chúng tôi cho răng việc đề xuất thêm các hình thức áp thuế mới, thay cho reciprocal tariffs  dựa trên Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) vốn đang gặp thách thức pháp lý và sẽ bắt đầu tranh tụng tại Tòa Phúc thẩm Liên bang vào ngày 31/7, là một cách để chính quyền Trump đa dạng các giải pháp công cụ thuế quan để đàm phán với các nước.
Việc mở rộng áp thuế với hơn 14 quốc gia (đặc biệt là châu Á) làm tăng khả năng trả đũa thuế quan, ảnh hưởng tới dòng thương mại và đầu tư toàn cầu và đang tạo ra sự chênh lệch lợi ích trong ngắn hạn giữa các quốc gia có những bước tiến lớn trong đàm phán thương mại và những quốc gia chưa đạt được những thỏa thuận sơ bộ.
Mặc dù trong ngắn hạn có thể phát sinh một số chênh lệch về lợi ích và Việt Nam hiện mới đạt được thỏa thuận sơ bộ với Hoa Kỳ về nguyên tắc áp thuế, chúng tôi cho rằng đây là bước đi đúng thời điểm và phù hợp với vị thế hiện tại của Việt Nam. Thỏa thuận này hướng tới việc thiết lập mức thuế ưu đãi cho các mặt hàng có xuất xứ thực sự từ Việt Nam – tức là hàng hóa tạo ra giá trị gia tăng nội địa cao hơn, đóng góp nhiều hơn cho GDP – thay vì hàng hóa trung chuyển (transshipment). Đồng thời, động thái này cũng góp phần giảm thiểu sự bất định về thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà sản xuất có kế hoạch mở rộng chuỗi cung ứng và đầu tư sản xuất tại Việt Nam.