Những kẻ viết lại trật tự thế giới: B&#237; mật tiến h&#243;a của tư bản Mỹ. (phần 2).

II. Tư bản c&#244;ng nghiệp – Nội chiến Mỹ v&#224; thời kỳ hậu chiến thay m&#225;u quyền lực

- Cuộc nội chiến Mỹ từ 1861 đến 1865 kh&#244;ng chỉ l&#224; cuộc chiến v&#236; vấn đề n&#244; lệ như trong c&#225;c cuốn s&#225;ch gi&#225;o khoa thường m&#244; tả, m&#224; s&#226;u xa hơn, đ&#243; l&#224; cuộc đối đầu giữa hai m&#244; h&#236;nh kinh tế, hai tư tưởng ph&#225;t triển, hai thế lực tư bản: một bảo thủ, dựa v&#224;o b&#243;c lột nh&#226;n c&#244;ng ********* để duy tr&#236; trật tự phong kiến tr&#225; h&#236;nh ở miền Nam; v&#224; một c&#225;ch t&#226;n, theo đuổi c&#244;ng nghiệp h&#243;a, cơ giới h&#243;a v&#224; thị trường tự do ở miền Bắc.

- V&#224; khi s&#250;ng nổ tại Fort Sumter, đ&#243; kh&#244;ng chỉ l&#224; sự khởi đầu cho chiến tranh, m&#224; c&#242;n l&#224; tiếng chu&#244;ng c&#225;o chung cho cả một kỷ nguy&#234;n cũ kỹ. Miền Bắc, với ưu thế về d&#226;n số, sản xuất c&#244;ng nghiệp, đường sắt, vũ kh&#237; v&#224; nguồn lực t&#224;i ch&#237;nh, cuối c&#249;ng đ&#227; gi&#224;nh chiến thắng. Thế nhưng, c&#225;i được lớn nhất kh&#244;ng phải chỉ l&#224; sự thống nhất l&#227;nh thổ, m&#224; c&#242;n l&#224; sự thay m&#225;u to&#224;n diện của tầng lớp l&#227;nh đạo kinh tế Mỹ.

- Ngay sau chiến thắng, miền Bắc bắt đầu t&#225;i thiết đất nước theo hướng ho&#224;n to&#224;n mới: c&#244;ng nghiệp h&#243;a quy m&#244; lớn, đ&#244; thị h&#243;a ồ ạt, hạ tầng được mở rộng khắp quốc gia. V&#224; đ&#226;y ch&#237;nh l&#224; thời kỳ m&#224; tư bản Mỹ tiến h&#243;a từ h&#236;nh th&#225;i tiểu chủ doanh nghiệp sang m&#244; h&#236;nh tư bản t&#224;i phiệt c&#244;ng nghiệp, khi những c&#225; nh&#226;n kh&#244;ng chỉ l&#224;m gi&#224;u trong một ng&#224;nh nghề ri&#234;ng lẻ m&#224; thiết lập những đế chế c&#244;ng nghiệp khổng lồ mang t&#237;nh chất lũng đoạn.

- Andrew Carnegie x&#226;y dựng đế chế th&#233;p từ than, đ&#225; v&#224; quặng ở Pittsburgh, tạo n&#234;n nền m&#243;ng cho to&#224;n bộ ng&#224;nh c&#244;ng nghiệp nặng của Mỹ. John Rockefeller với Standard Oil kiểm so&#225;t to&#224;n bộ chuỗi gi&#225; trị ng&#224;nh dầu mỏ từ khai th&#225;c, vận chuyển, lọc h&#243;a đến ph&#226;n phối. Cornelius Vanderbilt v&#224; Jay Gould thao t&#250;ng hệ thống đường sắt. C&#242;n J.P. Morgan th&#236; đi xa hơn tất cả: d&#249;ng ng&#226;n h&#224;ng để chi phối to&#224;n bộ nền t&#224;i ch&#237;nh, mua b&#225;n doanh nghiệp, s&#225;p nhập ng&#224;nh, th&#226;u t&#243;m quyền lực t&#224;i ch&#237;nh của cả nền kinh tế.

- Tư bản c&#244;ng nghiệp Mỹ khi n&#224;y kh&#244;ng c&#242;n đơn thuần l&#224; “l&#224;m ăn ph&#225;t đạt” nữa. Họ l&#224; những kẻ định h&#236;nh cả x&#227; hội. Họ đầu tư v&#224;o ch&#237;nh trị, t&#225;c động tới cả luật ph&#225;p, kiểm so&#225;t truyền th&#244;ng, v&#224; biến nh&#224; nước th&#224;nh c&#244;ng cụ phục vụ t&#237;ch lũy tư bản.

- Đặc trưng của m&#244; h&#236;nh n&#224;y l&#224; t&#237;ch lũy theo chiều s&#226;u: quy m&#244; sản xuất ng&#224;y c&#224;ng mở rộng, c&#244;ng nghệ được đẩy l&#234;n tầm cao mới, chuỗi cung ứng được kiểm so&#225;t chặt chẽ từ nguy&#234;n liệu tới ti&#234;u d&#249;ng. Nước Mỹ khi n&#224;y kh&#244;ng c&#242;n l&#224; v&#249;ng đất n&#244;ng nghiệp tự cung tự cấp, m&#224; trở th&#224;nh quốc gia của c&#225;c nh&#224; m&#225;y, hệ thống đường sắt v&#224; c&#244;ng nh&#226;n nhập cư. Đ&#226;y l&#224; thời kỳ b&#249;ng nổ của đ&#244; thị, của tầng lớp lao động v&#224; của c&#225;c cuộc đ&#236;nh c&#244;ng lớn.

- Bởi c&#249;ng với sự gi&#224;u c&#243; phi m&#227; của giới t&#224;i phiệt l&#224; mức độ b&#243;c lột ng&#224;y c&#224;ng tinh vi v&#224; khốc liệt hơn đối với c&#244;ng nh&#226;n. Từ giữa thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, nước Mỹ đ&#227; nhanh ch&#243;ng vượt qua c&#225;c cường quốc ch&#226;u &#194;u để trở th&#224;nh trung t&#226;m c&#244;ng nghiệp h&#224;ng đầu thế giới. Sản lượng th&#233;p, than đ&#225;, dầu mỏ v&#224; h&#224;ng ti&#234;u d&#249;ng đều vượt trội, c&#249;ng với đ&#243; l&#224; sự lan tỏa của văn h&#243;a tư bản Mỹ ra to&#224;n cầu th&#244;ng qua thương mại v&#224; đầu tư.

- Sau cuộc Thế chiến I, Mỹ kh&#244;ng c&#242;n l&#224; quốc gia mới nổi m&#224; bắt đầu trở th&#224;nh &#244;ng chủ mới của thế giới tư bản, thay thế vai tr&#242; của nước Anh đ&#227; suy yếu. V&#224; tất cả những điều đ&#243; bắt đầu từ việc chiến thắng trong cuộc nội chiến, một chiến thắng kh&#244;ng chỉ bằng s&#250;ng đạn, m&#224; bằng m&#244; h&#236;nh tư bản c&#244;ng nghiệp đ&#227; sẵn s&#224;ng tiến h&#243;a để kiểm so&#225;t to&#224;n bộ trật tự mới.

III. Tư bản t&#224;i ch&#237;nh sau Thế chiến II – Quyền lực v&#244; h&#236;nh định h&#236;nh thế giới.

- Sau Thế chiến thứ II, thế giới kh&#244;ng chỉ bước v&#224;o trật tự lưỡng cực giữa hai si&#234;u cường Mỹ – X&#244;, m&#224; c&#242;n chứng kiến một cuộc chuyển giao quyền lực &#226;m thầm nhưng mang t&#237;nh định đoạt: từ tư bản c&#244;ng nghiệp tiến h&#243;a sang tư bản t&#224;i ch&#237;nh.

- Nếu trước đ&#243;, quyền lực nằm trong tay những kẻ sở hữu nh&#224; m&#225;y, đường sắt, mỏ dầu hay th&#233;p, th&#236; sau 1945, thế giới bước v&#224;o thời kỳ của những kẻ điều khiển tiền tệ, ng&#226;n h&#224;ng v&#224; nợ c&#244;ng,  những “&#244;ng vua kh&#244;ng ngai” điều khiển c&#225;c quốc gia bằng bảng c&#226;n đối kế to&#225;n v&#224; c&#225;c cam kết t&#224;i ch&#237;nh.

- V&#224; ch&#237;nh từ đ&#226;y, giới t&#224;i phiệt Mỹ ch&#237;nh thức chuyển m&#236;nh th&#224;nh tầng lớp tư bản t&#224;i ch&#237;nh, kh&#244;ng sản xuất ra của cải vật chất, nhưng lại kiểm so&#225;t to&#224;n bộ tiến tr&#236;nh sản xuất, ph&#225;t triển, thậm ch&#237; cả sự tồn tại của nhiều quốc gia kh&#225;c.

- Chiến thắng lớn trong Thế chiến II đ&#227; gi&#250;p Mỹ kh&#244;ng chỉ l&#224; quốc gia duy nhất sở hữu bom nguy&#234;n tử, m&#224; c&#242;n trở th&#224;nh trung t&#226;m t&#224;i ch&#237;nh lớn nhất thế giới. Trong khi phần lớn ch&#226;u &#194;u v&#224; ch&#226;u &#193; bị t&#224;n ph&#225; nặng nề, th&#236; nước Mỹ lại giữ được hạ tầng sản xuất, t&#237;ch lũy được khối lượng v&#224;ng lớn nhất to&#224;n cầu v&#224; đ&#226;y mới l&#224; điều quan trọng nhất, c&#249;ng với đ&#243; l&#224; kiểm so&#225;t hơn một nửa sản lượng c&#244;ng nghiệp thế giới.

- Dựa v&#224;o lợi thế khủng khiếp đ&#243;, Washington đ&#227; tổ chức Hội nghị Bretton Woods năm 1944 để &#225;p đặt một trật tự tiền tệ mới. Tại đ&#226;y, đồng USD được chọn l&#224;m đơn vị quy đổi quốc tế duy nhất, được neo v&#224;o v&#224;ng theo tỉ lệ cố định 35 đ&#244; la đổi một ounce v&#224;ng, trong khi c&#225;c đồng tiền kh&#225;c th&#236; được neo v&#224;o USD.

- N&#243;i c&#225;ch kh&#225;c, nếu trước đ&#226;y tiền tệ dựa v&#224;o t&#224;i nguy&#234;n, th&#236; từ nay cả thế giới sẽ phải đặt niềm tin v&#224; cả sinh mệnh t&#224;i ch&#237;nh v&#224;o đồng tiền do Mỹ ph&#225;t h&#224;nh. V&#224; người kiểm so&#225;t đồng tiền đ&#243; ch&#237;nh l&#224; Cục Dự trữ Li&#234;n bang Mỹ (FED).

- Một định chế kh&#244;ng thuộc ch&#237;nh phủ nhưng chịu ảnh hưởng s&#226;u sắc từ Phố Wall v&#224; c&#225;c tập đo&#224;n ng&#226;n h&#224;ng như Goldman Sachs, Morgan Stanley v&#224; JP Morgan Chase. Song song với đ&#243; l&#224; Kế hoạch Marshall năm 1948, g&#243;i viện trợ t&#225;i thiết ch&#226;u &#194;u với tổng trị gi&#225; hơn 13 tỷ đ&#244; la, tương đương khoảng 130 tỷ đ&#244; la hiện nay. Nhưng thực chất, đ&#226;y l&#224; một khoản đầu tư địa ch&#237;nh trị c&#243; lợi nhuận cực kỳ cao.

- Để nhận được tiền, c&#225;c nước ch&#226;u &#194;u buộc phải mở cửa thị trường, trao quyền ưu đ&#227;i cho doanh nghiệp Mỹ, v&#224; quan trọng nhất l&#224; phải gắn chặt v&#224;o trật tự do Mỹ thiết kế. Kh&#244;ng phải ngẫu nhi&#234;n m&#224; sau Kế hoạch Marshall, NATO ra đời, Mỹ bắt đầu thiết lập mạng lưới qu&#226;n sự ở T&#226;y &#194;u, v&#224; hệ thống ng&#226;n h&#224;ng Mỹ mở rộng chi nh&#225;nh ra to&#224;n cầu.

- Từ đ&#243; trở đi, Mỹ kh&#244;ng c&#242;n cần mang qu&#226;n đi đ&#225;nh chiếm để kiểm so&#225;t thế giới nữa, m&#224; chỉ cần xuất khẩu USD v&#224; nhập khẩu sự phụ thuộc. C&#225;c định chế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ng&#226;n h&#224;ng Thế giới (WB) v&#224; sau n&#224;y l&#224; Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đ&#227; trở th&#224;nh c&#244;ng cụ mềm để củng cố quyền lực t&#224;i ch&#237;nh của Mỹ.

- Th&#244;ng qua c&#225;c g&#243;i vay, c&#225;c điều kiện t&#224;i ch&#237;nh k&#232;m theo, hay c&#225;c ti&#234;u chuẩn minh bạch v&#224; cải c&#225;ch theo “M&#244; h&#236;nh Washington”, c&#225;c nước đang ph&#225;t triển buộc phải tư nh&#226;n h&#243;a t&#224;i sản, cắt giảm ph&#250;c lợi v&#224; mở cửa thị trường nội địa cho c&#225;c c&#244;ng ty đa quốc gia của Mỹ.

- Trong khi đ&#243;, giới t&#224;i phiệt Phố Wall thao t&#250;ng c&#225;c d&#242;ng vốn đầu tư to&#224;n cầu, từ thị trường tr&#225;i phiếu, chứng kho&#225;n đến c&#225;c quỹ đầu tư mạo hiểm. C&#225;c &#244;ng lớn như BlackRock, Vanguard hay Citadel kh&#244;ng cần c&#243; qu&#226;n đội, nhưng quyền lực của họ vượt xa cả một ch&#237;nh phủ. Họ c&#243; thể khiến một thị trường sụp đổ chỉ bằng một đợt r&#250;t vốn, thao t&#250;ng gi&#225; trị tiền tệ chỉ bằng một giao dịch ph&#225;i sinh trị gi&#225; h&#224;ng trăm tỷ đ&#244; la.

- Đ&#226;y l&#224; giai đoạn m&#224; nước Mỹ xuất khẩu đồng tiền thay v&#236; h&#224;ng h&#243;a, xuất khẩu rủi ro thay v&#236; chịu tổn thất, v&#224; nhập khẩu quyền lực nhờ nợ nần của người kh&#225;c. Tư bản t&#224;i ch&#237;nh Mỹ kh&#244;ng cần chiếm hữu nh&#224; m&#225;y, bởi họ đ&#227; nắm trong tay c&#225;c ng&#226;n h&#224;ng v&#224; cho c&#225;c nh&#224; m&#225;y tr&#234;n khắp thế giới vay vốn. Họ kh&#244;ng cần sở hữu ch&#237;nh phủ, chỉ cần đảm bảo rằng mọi ng&#226;n s&#225;ch quốc gia đều phải đi qua b&#224;n tay kiểm duyệt của c&#225;c quỹ v&#224; c&#225;c định chế t&#224;i ch&#237;nh do họ nắm giữ.

- Thay v&#236; thống trị bằng xe tăng, họ thống trị bằng c&#244;ng thức l&#227;i suất, c&#225;c khoản vay v&#224; chỉ số xếp hạng t&#237;n nhiệm. V&#224; từ đ&#226;y, một trật tự to&#224;n cầu mới được h&#236;nh th&#224;nh kh&#244;ng c&#242;n chia thế giới theo đường bi&#234;n giới, m&#224; chia theo cấp độ nợ. Ai nợ nhiều th&#236; c&#224;ng dễ bị thao t&#250;ng. Ai lệ thuộc v&#224;o USD th&#236; c&#224;ng kh&#243; tho&#225;t khỏi v&#242;ng kiềm tỏa của giới tư bản t&#224;i ch&#237;nh Mỹ.

Những kẻ viết lại trật tự thế giới: Bí mật tiến hóa của tư bản Mỹ. (phần 2).

II. Tư bản công nghiệp – Nội chiến Mỹ và thời kỳ hậu chiến thay máu quyền lực

- Cuộc nội chiến Mỹ từ 1861 đến 1865 không chỉ là cuộc chiến vì vấn đề nô lệ như trong các cuốn sách giáo khoa thường mô tả, mà sâu xa hơn, đó là cuộc đối đầu giữa hai mô hình kinh tế, hai tư tưởng phát triển, hai thế lực tư bản: một bảo thủ, dựa vào bóc lột nhân công ********* để duy trì trật tự phong kiến trá hình ở miền Nam; và một cách tân, theo đuổi công nghiệp hóa, cơ giới hóa và thị trường tự do ở miền Bắc.

- Và khi súng nổ tại Fort Sumter, đó không chỉ là sự khởi đầu cho chiến tranh, mà còn là tiếng chuông cáo chung cho cả một kỷ nguyên cũ kỹ. Miền Bắc, với ưu thế về dân số, sản xuất công nghiệp, đường sắt, vũ khí và nguồn lực tài chính, cuối cùng đã giành chiến thắng. Thế nhưng, cái được lớn nhất không phải chỉ là sự thống nhất lãnh thổ, mà còn là sự thay máu toàn diện của tầng lớp lãnh đạo kinh tế Mỹ.

- Ngay sau chiến thắng, miền Bắc bắt đầu tái thiết đất nước theo hướng hoàn toàn mới: công nghiệp hóa quy mô lớn, đô thị hóa ồ ạt, hạ tầng được mở rộng khắp quốc gia. Và đây chính là thời kỳ mà tư bản Mỹ tiến hóa từ hình thái tiểu chủ doanh nghiệp sang mô hình tư bản tài phiệt công nghiệp, khi những cá nhân không chỉ làm giàu trong một ngành nghề riêng lẻ mà thiết lập những đế chế công nghiệp khổng lồ mang tính chất lũng đoạn.

- Andrew Carnegie xây dựng đế chế thép từ than, đá và quặng ở Pittsburgh, tạo nên nền móng cho toàn bộ ngành công nghiệp nặng của Mỹ. John Rockefeller với Standard Oil kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị ngành dầu mỏ từ khai thác, vận chuyển, lọc hóa đến phân phối. Cornelius Vanderbilt và Jay Gould thao túng hệ thống đường sắt. Còn J.P. Morgan thì đi xa hơn tất cả: dùng ngân hàng để chi phối toàn bộ nền tài chính, mua bán doanh nghiệp, sáp nhập ngành, thâu tóm quyền lực tài chính của cả nền kinh tế.

- Tư bản công nghiệp Mỹ khi này không còn đơn thuần là “làm ăn phát đạt” nữa. Họ là những kẻ định hình cả xã hội. Họ đầu tư vào chính trị, tác động tới cả luật pháp, kiểm soát truyền thông, và biến nhà nước thành công cụ phục vụ tích lũy tư bản.

- Đặc trưng của mô hình này là tích lũy theo chiều sâu: quy mô sản xuất ngày càng mở rộng, công nghệ được đẩy lên tầm cao mới, chuỗi cung ứng được kiểm soát chặt chẽ từ nguyên liệu tới tiêu dùng. Nước Mỹ khi này không còn là vùng đất nông nghiệp tự cung tự cấp, mà trở thành quốc gia của các nhà máy, hệ thống đường sắt và công nhân nhập cư. Đây là thời kỳ bùng nổ của đô thị, của tầng lớp lao động và của các cuộc đình công lớn.

- Bởi cùng với sự giàu có phi mã của giới tài phiệt là mức độ bóc lột ngày càng tinh vi và khốc liệt hơn đối với công nhân. Từ giữa thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, nước Mỹ đã nhanh chóng vượt qua các cường quốc châu Âu để trở thành trung tâm công nghiệp hàng đầu thế giới. Sản lượng thép, than đá, dầu mỏ và hàng tiêu dùng đều vượt trội, cùng với đó là sự lan tỏa của văn hóa tư bản Mỹ ra toàn cầu thông qua thương mại và đầu tư.

- Sau cuộc Thế chiến I, Mỹ không còn là quốc gia mới nổi mà bắt đầu trở thành ông chủ mới của thế giới tư bản, thay thế vai trò của nước Anh đã suy yếu. Và tất cả những điều đó bắt đầu từ việc chiến thắng trong cuộc nội chiến, một chiến thắng không chỉ bằng súng đạn, mà bằng mô hình tư bản công nghiệp đã sẵn sàng tiến hóa để kiểm soát toàn bộ trật tự mới.

III. Tư bản tài chính sau Thế chiến II – Quyền lực vô hình định hình thế giới.

- Sau Thế chiến thứ II, thế giới không chỉ bước vào trật tự lưỡng cực giữa hai siêu cường Mỹ – Xô, mà còn chứng kiến một cuộc chuyển giao quyền lực âm thầm nhưng mang tính định đoạt: từ tư bản công nghiệp tiến hóa sang tư bản tài chính.

- Nếu trước đó, quyền lực nằm trong tay những kẻ sở hữu nhà máy, đường sắt, mỏ dầu hay thép, thì sau 1945, thế giới bước vào thời kỳ của những kẻ điều khiển tiền tệ, ngân hàng và nợ công,  những “ông vua không ngai” điều khiển các quốc gia bằng bảng cân đối kế toán và các cam kết tài chính.

- Và chính từ đây, giới tài phiệt Mỹ chính thức chuyển mình thành tầng lớp tư bản tài chính, không sản xuất ra của cải vật chất, nhưng lại kiểm soát toàn bộ tiến trình sản xuất, phát triển, thậm chí cả sự tồn tại của nhiều quốc gia khác.

- Chiến thắng lớn trong Thế chiến II đã giúp Mỹ không chỉ là quốc gia duy nhất sở hữu bom nguyên tử, mà còn trở thành trung tâm tài chính lớn nhất thế giới. Trong khi phần lớn châu Âu và châu Á bị tàn phá nặng nề, thì nước Mỹ lại giữ được hạ tầng sản xuất, tích lũy được khối lượng vàng lớn nhất toàn cầu và đây mới là điều quan trọng nhất, cùng với đó là kiểm soát hơn một nửa sản lượng công nghiệp thế giới.

- Dựa vào lợi thế khủng khiếp đó, Washington đã tổ chức Hội nghị Bretton Woods năm 1944 để áp đặt một trật tự tiền tệ mới. Tại đây, đồng USD được chọn làm đơn vị quy đổi quốc tế duy nhất, được neo vào vàng theo tỉ lệ cố định 35 đô la đổi một ounce vàng, trong khi các đồng tiền khác thì được neo vào USD.

- Nói cách khác, nếu trước đây tiền tệ dựa vào tài nguyên, thì từ nay cả thế giới sẽ phải đặt niềm tin và cả sinh mệnh tài chính vào đồng tiền do Mỹ phát hành. Và người kiểm soát đồng tiền đó chính là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED).

- Một định chế không thuộc chính phủ nhưng chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Phố Wall và các tập đoàn ngân hàng như Goldman Sachs, Morgan Stanley và JP Morgan Chase. Song song với đó là Kế hoạch Marshall năm 1948, gói viện trợ tái thiết châu Âu với tổng trị giá hơn 13 tỷ đô la, tương đương khoảng 130 tỷ đô la hiện nay. Nhưng thực chất, đây là một khoản đầu tư địa chính trị có lợi nhuận cực kỳ cao.

- Để nhận được tiền, các nước châu Âu buộc phải mở cửa thị trường, trao quyền ưu đãi cho doanh nghiệp Mỹ, và quan trọng nhất là phải gắn chặt vào trật tự do Mỹ thiết kế. Không phải ngẫu nhiên mà sau Kế hoạch Marshall, NATO ra đời, Mỹ bắt đầu thiết lập mạng lưới quân sự ở Tây Âu, và hệ thống ngân hàng Mỹ mở rộng chi nhánh ra toàn cầu.

- Từ đó trở đi, Mỹ không còn cần mang quân đi đánh chiếm để kiểm soát thế giới nữa, mà chỉ cần xuất khẩu USD và nhập khẩu sự phụ thuộc. Các định chế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB) và sau này là Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã trở thành công cụ mềm để củng cố quyền lực tài chính của Mỹ.

- Thông qua các gói vay, các điều kiện tài chính kèm theo, hay các tiêu chuẩn minh bạch và cải cách theo “Mô hình Washington”, các nước đang phát triển buộc phải tư nhân hóa tài sản, cắt giảm phúc lợi và mở cửa thị trường nội địa cho các công ty đa quốc gia của Mỹ.

- Trong khi đó, giới tài phiệt Phố Wall thao túng các dòng vốn đầu tư toàn cầu, từ thị trường trái phiếu, chứng khoán đến các quỹ đầu tư mạo hiểm. Các ông lớn như BlackRock, Vanguard hay Citadel không cần có quân đội, nhưng quyền lực của họ vượt xa cả một chính phủ. Họ có thể khiến một thị trường sụp đổ chỉ bằng một đợt rút vốn, thao túng giá trị tiền tệ chỉ bằng một giao dịch phái sinh trị giá hàng trăm tỷ đô la.

- Đây là giai đoạn mà nước Mỹ xuất khẩu đồng tiền thay vì hàng hóa, xuất khẩu rủi ro thay vì chịu tổn thất, và nhập khẩu quyền lực nhờ nợ nần của người khác. Tư bản tài chính Mỹ không cần chiếm hữu nhà máy, bởi họ đã nắm trong tay các ngân hàng và cho các nhà máy trên khắp thế giới vay vốn. Họ không cần sở hữu chính phủ, chỉ cần đảm bảo rằng mọi ngân sách quốc gia đều phải đi qua bàn tay kiểm duyệt của các quỹ và các định chế tài chính do họ nắm giữ.

- Thay vì thống trị bằng xe tăng, họ thống trị bằng công thức lãi suất, các khoản vay và chỉ số xếp hạng tín nhiệm. Và từ đây, một trật tự toàn cầu mới được hình thành không còn chia thế giới theo đường biên giới, mà chia theo cấp độ nợ. Ai nợ nhiều thì càng dễ bị thao túng. Ai lệ thuộc vào USD thì càng khó thoát khỏi vòng kiềm tỏa của giới tư bản tài chính Mỹ.