Quy luật Thanh khoản v&#224; Chu kỳ Thị trường

Trong lịch sử t&#224;i ch&#237;nh hiện đại, c&#226;u ch&#226;m ng&#244;n “Don’t fight the Fed” của Martin Zweig từ thập ni&#234;n 1970 đến nay vẫn c&#242;n nguy&#234;n gi&#225; trị. Thực chất, đ&#226;y kh&#244;ng chỉ l&#224; một khẩu hiệu đầu tư, m&#224; l&#224; sự kh&#225;i qu&#225;t h&#243;a một quy luật kinh tế học: ch&#237;nh s&#225;ch tiền tệ của ng&#226;n h&#224;ng trung ương ch&#237;nh l&#224; “b&#224;n tay v&#244; h&#236;nh” định h&#236;nh thanh khoản – v&#224; thanh khoản mới l&#224; yếu tố cốt l&#245;i dẫn dắt thị trường t&#224;i sản.

C&#225;c nghi&#234;n cứu học thuật lẫn thực tiễn đều cho thấy: biến động của thị trường chứng kho&#225;n kh&#244;ng phải l&#250;c n&#224;o cũng tương quan tuyến t&#237;nh với kết quả kinh doanh doanh nghiệp. Stanley Druckenmiller – một trong những nh&#224; đầu tư huyền thoại – từng khẳng định: “Lợi nhuận doanh nghiệp chỉ giải th&#237;ch được một phần c&#226;u chuyện, c&#242;n thanh khoản l&#224; động lực ch&#237;nh th&#250;c đẩy gi&#225; t&#224;i sản.” Ch&#237;nh d&#242;ng tiền – chứ kh&#244;ng chỉ l&#224; lợi nhuận kế to&#225;n – mới tạo ra s&#243;ng tăng v&#224; chu kỳ b&#249;ng nổ.

Lịch sử chứng minh: năm 2022, khi Fed bước v&#224;o chu kỳ thắt chặt, VN-Index rơi từ 1.500 điểm về quanh 900 điểm – một c&#250; điều chỉnh kh&#244;ng chỉ mang t&#237;nh kỹ thuật m&#224; l&#224; hệ quả trực tiếp của thanh khoản to&#224;n cầu bị r&#250;t cạn. Ngược lại, hiện nay bối cảnh đ&#227; ho&#224;n to&#224;n đổi kh&#225;c. Fed ph&#225;t t&#237;n hiệu cắt giảm l&#227;i suất v&#224;o th&#225;ng 9/2025, mở đầu một chu kỳ nới lỏng mới. Trong nước, Ng&#226;n h&#224;ng Nh&#224; nước Việt Nam (SBV) chủ trương “tối đa h&#243;a” hỗ trợ tăng trưởng bằng ch&#237;nh s&#225;ch tiền tệ mở rộng. Khi hai d&#242;ng chảy lớn – quốc tế v&#224; quốc nội – đồng pha bơm tiền, thị trường t&#224;i sản kh&#244;ng thể đứng y&#234;n.

Thanh khoản v&#236; thế trở th&#224;nh biến số cần theo d&#245;i nhất. Nếu như giai đoạn 2020–2021, thanh khoản b&#236;nh qu&#226;n mỗi phi&#234;n cao nhất chỉ hơn 11.000 tỷ đồng, th&#236; nay th&#225;ng 8/2025 đ&#227; đạt tr&#234;n 48.000 tỷ đồng/phi&#234;n – tức gấp hơn 4 lần. Đ&#226;y l&#224; con số kh&#244;ng đơn thuần phản &#225;nh mức độ giao dịch, m&#224; l&#224; minh chứng r&#245; r&#224;ng rằng d&#242;ng vốn đầu cơ, đầu tư, t&#237;ch lũy t&#224;i sản đang dịch chuyển mạnh mẽ v&#224;o thị trường chứng kho&#225;n.

Từ g&#243;c nh&#236;n chu kỳ, th&#225;ng 8/2025 c&#243; nhiều điểm tương đồng với th&#225;ng 12/2020: định gi&#225; chưa qu&#225; cao, biến động ph&#226;n lớp cổ phiếu kh&#225; tương th&#237;ch, nhưng kh&#225;c biệt căn bản nằm ở sức mạnh thanh khoản. Ch&#237;nh sự gia tăng thanh khoản n&#224;y sẽ quyết định độ d&#224;i v&#224; độ bền của s&#243;ng tăng.

Trong bối cảnh đ&#243;, c&#226;u hỏi “VN-Index sẽ đi đến bao nhi&#234;u điểm?” kh&#244;ng c&#242;n mang t&#237;nh dự b&#225;o định lượng, m&#224; mang t&#237;nh triết l&#253;. Khi d&#242;ng tiền to&#224;n cầu v&#224; trong nước c&#249;ng chảy, khi lạm ph&#225;t t&#224;i sản đang dần thay thế lạm ph&#225;t h&#224;ng h&#243;a, khi nắm giữ tiền mặt đồng nghĩa với hao m&#242;n sức mua, th&#236; việc cố chấp chống lại xu hướng chung chẳng kh&#225;c n&#224;o bơi ngược d&#242;ng chảy lịch sử.

Nghịch l&#253; ở đ&#226;y l&#224;: cổ phiếu v&#224; t&#224;i sản rủi ro trong giai đoạn n&#224;y lại ch&#237;nh l&#224; “nơi tr&#250; ẩn” an to&#224;n hơn so với nắm giữ tiền mặt. Nh&#224; đầu tư hiểu điều đ&#243; sẽ kh&#244;ng t&#236;m kiếm sự an to&#224;n giả tạo trong tiền đồng, m&#224; sẽ chọn đi c&#249;ng xu hướng của d&#242;ng vốn.

V&#236; vậy, chiến lược kh&#244;n ngoan nhất kh&#244;ng phải l&#224; đo&#225;n đ&#225;y – đỉnh, cũng kh&#244;ng phải l&#224; tranh c&#227;i về định gi&#225; tuyệt đối, m&#224; l&#224; đi c&#249;ng xu hướng lớn. Như Martin Zweig từng n&#243;i, đừng chống lại Fed. V&#224; với bối cảnh Việt Nam h&#244;m nay, c&#243; thể bổ sung th&#234;m: đừng chống lại SBV.

Khi lịch sử đang mở ra một giai đoạn bơm tiền quy m&#244; to&#224;n cầu v&#224; quốc nội, khi thanh khoản đạt mức kỷ lục, khi định gi&#225; thị trường vẫn c&#242;n dư địa, th&#236; xu hướng d&#224;i hạn đ&#227; qu&#225; r&#245; r&#224;ng: VN-Index sẽ kh&#244;ng chỉ dừng lại ở những cột mốc quen thuộc, m&#224; sẽ vượt qua mọi kịch bản trong tr&#237; tưởng tượng phong ph&#250; nhất của nh&#224; đầu tư.

Quy luật Thanh khoản và Chu kỳ Thị trường

Trong lịch sử tài chính hiện đại, câu châm ngôn “Don’t fight the Fed” của Martin Zweig từ thập niên 1970 đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Thực chất, đây không chỉ là một khẩu hiệu đầu tư, mà là sự khái quát hóa một quy luật kinh tế học: chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương chính là “bàn tay vô hình” định hình thanh khoản – và thanh khoản mới là yếu tố cốt lõi dẫn dắt thị trường tài sản.

Các nghiên cứu học thuật lẫn thực tiễn đều cho thấy: biến động của thị trường chứng khoán không phải lúc nào cũng tương quan tuyến tính với kết quả kinh doanh doanh nghiệp. Stanley Druckenmiller – một trong những nhà đầu tư huyền thoại – từng khẳng định: “Lợi nhuận doanh nghiệp chỉ giải thích được một phần câu chuyện, còn thanh khoản là động lực chính thúc đẩy giá tài sản.” Chính dòng tiền – chứ không chỉ là lợi nhuận kế toán – mới tạo ra sóng tăng và chu kỳ bùng nổ.

Lịch sử chứng minh: năm 2022, khi Fed bước vào chu kỳ thắt chặt, VN-Index rơi từ 1.500 điểm về quanh 900 điểm – một cú điều chỉnh không chỉ mang tính kỹ thuật mà là hệ quả trực tiếp của thanh khoản toàn cầu bị rút cạn. Ngược lại, hiện nay bối cảnh đã hoàn toàn đổi khác. Fed phát tín hiệu cắt giảm lãi suất vào tháng 9/2025, mở đầu một chu kỳ nới lỏng mới. Trong nước, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) chủ trương “tối đa hóa” hỗ trợ tăng trưởng bằng chính sách tiền tệ mở rộng. Khi hai dòng chảy lớn – quốc tế và quốc nội – đồng pha bơm tiền, thị trường tài sản không thể đứng yên.

Thanh khoản vì thế trở thành biến số cần theo dõi nhất. Nếu như giai đoạn 2020–2021, thanh khoản bình quân mỗi phiên cao nhất chỉ hơn 11.000 tỷ đồng, thì nay tháng 8/2025 đã đạt trên 48.000 tỷ đồng/phiên – tức gấp hơn 4 lần. Đây là con số không đơn thuần phản ánh mức độ giao dịch, mà là minh chứng rõ ràng rằng dòng vốn đầu cơ, đầu tư, tích lũy tài sản đang dịch chuyển mạnh mẽ vào thị trường chứng khoán.

Từ góc nhìn chu kỳ, tháng 8/2025 có nhiều điểm tương đồng với tháng 12/2020: định giá chưa quá cao, biến động phân lớp cổ phiếu khá tương thích, nhưng khác biệt căn bản nằm ở sức mạnh thanh khoản. Chính sự gia tăng thanh khoản này sẽ quyết định độ dài và độ bền của sóng tăng.

Trong bối cảnh đó, câu hỏi “VN-Index sẽ đi đến bao nhiêu điểm?” không còn mang tính dự báo định lượng, mà mang tính triết lý. Khi dòng tiền toàn cầu và trong nước cùng chảy, khi lạm phát tài sản đang dần thay thế lạm phát hàng hóa, khi nắm giữ tiền mặt đồng nghĩa với hao mòn sức mua, thì việc cố chấp chống lại xu hướng chung chẳng khác nào bơi ngược dòng chảy lịch sử.

Nghịch lý ở đây là: cổ phiếu và tài sản rủi ro trong giai đoạn này lại chính là “nơi trú ẩn” an toàn hơn so với nắm giữ tiền mặt. Nhà đầu tư hiểu điều đó sẽ không tìm kiếm sự an toàn giả tạo trong tiền đồng, mà sẽ chọn đi cùng xu hướng của dòng vốn.

Vì vậy, chiến lược khôn ngoan nhất không phải là đoán đáy – đỉnh, cũng không phải là tranh cãi về định giá tuyệt đối, mà là đi cùng xu hướng lớn. Như Martin Zweig từng nói, đừng chống lại Fed. Và với bối cảnh Việt Nam hôm nay, có thể bổ sung thêm: đừng chống lại SBV.

Khi lịch sử đang mở ra một giai đoạn bơm tiền quy mô toàn cầu và quốc nội, khi thanh khoản đạt mức kỷ lục, khi định giá thị trường vẫn còn dư địa, thì xu hướng dài hạn đã quá rõ ràng: VN-Index sẽ không chỉ dừng lại ở những cột mốc quen thuộc, mà sẽ vượt qua mọi kịch bản trong trí tưởng tượng phong phú nhất của nhà đầu tư.

Thomas Livermore

Le Son

Trần Trung Hiếu

Mr S