M&#236;nh ph&#226;n t&#237;ch b&#225;o c&#225;o t&#224;i ch&#237;nh như thế n&#224;o?

H&#244;m nay hdg tăng mạnh trở lại. Vẫn như mọi lần, l&#250;c lờ đờ th&#236; nhiều ae chửi rủa đủ thứ ngộ tả lị xị hầm b&#224; lằng cẩu cẩu. L&#250;c tăng th&#236; v&#224;o xu&#253;t xoa. H&#244;m trước c&#242;n c&#243; &#244;ng kia v&#244; b&#224;i viết của m&#236;nh la l&#234;n ‘hdg kh0n&#39; n&#39;ạn, ph&#226;n phối đỉnh rồi, v&#224;o trang c&#225; nh&#226;n t&#244;i xem n&#232; mọi người ơi’. Xong h&#244;m qua x&#243;a mất comment. Đương nhi&#234;n l&#224; m&#236;nh ko tr&#225;ch, v&#236; mọi ng đều c&#243; quyền đưa ra quan điểm tăng/giảm về 1 cổ phiếu m&#224;. Nhưng c&#225;i m&#236;nh muốn n&#243;i l&#224; đừng bao h đầu tư theo phương ph&#225;p kh&#243;c nh&#232; cả. Con n&#224;o vi phạm nguy&#234;n tắc cắt lỗ của bạn th&#236; cắt, ko vi phạm th&#236; giữ, chấm hết. Đừng chỉ v&#236; n&#243; đi ngang v&#224;i ba tuần m&#224; kh&#243;c um s&#249;m l&#234;n. Anh em xem kể cả cổ phiếu xịn như HPG m&#224; cũng phải đi ngang &#243;i ia~ cả năm mới l&#234;n đc k&#236;a.

Th&#244;ng thường những b&#224;i viết ph&#226;n t&#237;ch doanh nghiệp của m&#236;nh đa số l&#224; ph&#226;n t&#237;ch kế hoạch v&#224; triển vọng tương lai. M&#236;nh ko n&#243;i về b&#225;o c&#225;o t&#224;i ch&#237;nh. Ko phải l&#224; m&#236;nh ko quan t&#226;m đến bctc. Thậm ch&#237; l&#224; ngược lại. M&#236;nh đi số vốn cũng lớn, chỉ nắm 4 m&#227;, m&#224; lại nắm 2 3 năm. Do đ&#243; m&#236;nh cực k&#236; cẩn thận v&#224; cực k&#236; khắt khe trong từng chi tiết nhỏ của c&#244;ng ty. Nhưng khi viết cho mọi người tiếp cận th&#236; m&#236;nh phải chọn n&#243;i c&#225;i g&#236;, ko n&#243;i c&#225;i g&#236;, n&#243;i c&#225;i n&#224;o trước c&#225;i n&#224;o sau. Chứ nhồi nh&#233;t qu&#225; nhiều th&#244;ng tin v&#224;o 1 b&#224;i viết th&#236; sẽ &#237;t c&#243; ai theo kịp. N&#234;n trong b&#224;i viết n&#224;y m&#236;nh sẽ n&#243;i về phương ph&#225;p của m&#236;nh trong ph&#226;n t&#237;ch bctc.

Trước khi xem doanh thu lợi nhuận th&#236; điều đầu ti&#234;n m&#236;nh quan t&#226;m l&#224; cơ cấu doanh thu của c&#244;ng ty. V&#236; cơ cấu doanh thu li&#234;n quan chặt chẽ đến lĩnh vực kinh doanh của c&#244;ng ty. V&#237; dụ 1 c&#244;ng ty n&#243;i họ thuộc lĩnh vực x&#226;y dựng nhưng hết 80% doanh thu đến từ ph&#225;t triển v&#224; b&#225;n dự &#225;n bđs th&#236; bản chất họ l&#224; c&#244;ng ty bđs chứ ko phải x&#226;y dựng. M&#236;nh cần hiểu r&#245; về c&#225;ch c&#244;ng ty kiếm tiền th&#236; mới c&#243; thể đ&#225;nh gi&#225; đc tương lai c&#244;ng ty đ&#243; c&#243; tăng trưởng lợi nhuận đc hay ko.

Sau đ&#243; m&#236;nh mới x&#233;t c&#225;c chỉ số t&#224;i ch&#237;nh quan trọng. M&#236;nh mong muốn tất cả hoặc hầu hết c&#225;c chỉ số t&#224;i ch&#237;nh quan trọng của c&#244;ng ty m&#236;nh đầu tư đều cao hơn mức trung b&#236;nh ng&#224;nh nghề của c&#244;ng ty đ&#243;, v&#224; cao hơn v&#224;i đối thủ cạnh tranh ch&#237;nh.

Trước hết l&#224; c&#225;c chỉ số li&#234;n quan đến lợi nhuận. Chỉ số đầu ti&#234;n l&#224; bi&#234;n lợi nhuận gộp. Chỉ số n&#224;y đo lường tương quan giữa gi&#225; b&#225;n v&#224; gi&#225; vốn. Rất hiệu quả để đ&#225;nh gi&#225; c&#244;ng ty c&#243; kiểm so&#225;t tốt gi&#225; vốn hay ko. Tiếp theo l&#224; bi&#234;n lợi nhuận r&#242;ng, l&#224; phần lợi nhuận sau khi trừ đi all chi ph&#237; so với doanh thu. Để xem c&#244;ng ty c&#243; quản trị tốt c&#225;c chi ph&#237; như chi ph&#237; marketing, chi ph&#237; vận h&#224;nh doanh nghiệp, chi ph&#237; l&#227;i vay hay ko. Tiếp nữa l&#224; ROE v&#224; ROA. ROE (return on equity) so s&#225;nh lợi nhuận r&#242;ng với quy m&#244; vốn chủ sở hữu. Bạn cầm 10 đồng đi khởi nghiệp th&#236; lợi nhuận hằng năm bằng bao nhi&#234;u % của 10 đồng vốn. ROA (return on asset) so s&#225;nh lợi nhuận r&#242;ng với quy m&#244; t&#224;i sản. Bất cứ doanh nghiệp n&#224;o cũng kinh doanh bằng cả vốn tự c&#243; lẫn vốn vay, n&#234;n ROA gi&#250;p x&#233;t tổng thể to&#224;n bộ t&#224;i sản. ROE cao chưa chắc l&#224; tốt v&#236; c&#243; khi c&#244;ng ty vay nợ qu&#225; nhiều, do đ&#243; cần x&#233;t cả ROA để thấy bức tranh to&#224;n cảnh hơn.

V&#237; dụ ng&#224;nh b&#225;n lẻ, cổ phiếu dgw. Bi&#234;n lợi nhuận gộp của dgw tăng từ 6.4% năm 2020 l&#234;n 7.2% năm 2022 v&#224; 9.3% năm 2024, tức l&#224; bi&#234;n lợi nhuận cải thiện đều qua c&#225;c năm. Cực k&#236; tốt. Bi&#234;n lợi nhuận gộp trung b&#236;nh ng&#224;nh b&#225;n lẻ l&#224; 9.3%, tức l&#224; dgw chỉ bằng trung b&#236;nh ng&#224;nh. 2 đối thủ lớn của dgw l&#224; mwg v&#224; frt c&#243; bi&#234;n lợi nhuận gộp vượt trội hơn. Mwg khoảng 22%, frt khoảng 15%. Tuy nhi&#234;n khi x&#233;t th&#234;m c&#225;c chỉ số kh&#225;c th&#236; dgw vượt trội hơn nhiều. Bi&#234;n lợi nhuận r&#242;ng của frt lu&#244;n dưới 1%, năm 2024 l&#224; 0.8% c&#242;n năm 2020 2021 l&#224; 0.2%, trong khi trung b&#236;nh ng&#224;nh b&#225;n lẻ l&#224; 1.8%. C&#242;n dgw th&#236; từ 2 đến 3%. ROE của dgw cũng cực cao, ở mức 25 – 40%, ri&#234;ng năm 2023 2024 ng&#224;nh b&#225;n lẻ gặp kh&#243; khăn n&#234;n chỉ c&#242;n 15%, nhưng vẫn cao gấp đ&#244;i trung b&#236;nh ng&#224;nh b&#225;n lẻ l&#224; 6.9%. ROE của mwg năm cao nhất l&#224; 2020 cũng chỉ đạt 28%, c&#242;n frt năm cao nhất l&#224; 2021 đạt 30.9%. Dgw năm cao nhất l&#224; 2021 th&#236; l&#234;n đến 44.6%. ROA cũng tương tự, trung b&#236;nh ng&#224;nh l&#224; 2.9%, c&#242;n dgw l&#224; 10 - 13%, cao hơn cả mwg.

Nh&#243;m chỉ số tiếp theo li&#234;n quan đến vay nợ. C&#225;c chỉ số ch&#237;nh gồm nợ vay/vốn chủ sở hữu v&#224; khả năng thanh to&#225;n l&#227;i vay (lợi nhuận trước thuế v&#224; l&#227;i vay chia cho chi ph&#237; l&#227;i vay). Tỷ lệ nợ vay/vốn chủ sở hữu cao ko phải l&#224; xấu, v&#236; c&#243; thể phải tận dụng vốn vay th&#236; c&#244;ng ty mới ph&#225;t triển nhanh đc. Nhưng m&#236;nh ưu ti&#234;n những c&#244;ng ty c&#243; tỷ lệ n&#224;y ko qu&#225; cao. Cụ thể l&#224; ko lớn hơn 1. Tức l&#224; tỷ lệ vay cao nhất l&#224; 1 đồng vốn v&#224; 1 đồng vay th&#244;i. Tuy nhi&#234;n, khả năng trả nợ c&#242;n quan trọng hơn vay nhiều hay &#237;t. Do đ&#243; m&#236;nh muốn lợi nhuận trước thuế v&#224; l&#227;i vay (EBIT) phải cao hơn nhiều so với chi ph&#237; l&#227;i vay.

HDG l&#224; c&#244;ng ty hiếm hoi l&#224;m trong ng&#224;nh th&#226;m dụng vốn lớn l&#224; bds v&#224; năng lượng m&#224; lại c&#243; tỷ lệ nợ vay/vốn chủ sở hữu rất thấp. Tỷ lệ trung b&#236;nh của ng&#224;nh bds l&#224; 1.2, trong khi hdg giảm li&#234;n tục từ 2020 đến 2024. 2020 tỷ lệ vay/vốn chủ sở hữu l&#224; 1.7, giảm xuống 0.9 năm 2022 v&#224; 0.7 năm 2024. L&#253; do l&#224; v&#236; c&#225;c dự &#225;n bds m&#224; hdg ph&#225;t triển đều ph&#249; hợp với năng lực t&#224;i ch&#237;nh, v&#224; huy động vốn từ kh&#225;ch h&#224;ng th&#244;ng qua mở b&#225;n dự &#225;n sớm. Hdg chủ yếu vay để ph&#225;t triển c&#225;c dự &#225;n năng lượng t&#225;i tạo. Những dự &#225;n năng lượng n&#224;y sau n&#224;y sẽ mang về d&#242;ng tiền lớn, c&#224;ng gi&#250;p hdg &#237;t phụ thuộc v&#224;o vốn vay. Chỉ số EBIT/l&#227;i vay của hdg cũng rất cao, khoảng 3 – 5. Tức l&#224; lợi nhuận gấp 3 – 5 lần chi ph&#237; l&#227;i vay. Trong khi doanh nghiệp đối thủ l&#224; GEG chỉ c&#243; 1.2 – 1.8, REE khoảng 3 – 4.

Ngo&#224;i ra c&#242;n một số chỉ số quan trọng kh&#225;c. V&#237; dụ như d&#242;ng tiền hoạt động kinh doanh. D&#242;ng tiền hoạt động kinh doanh cần phải dương trong nhiều năm, nếu &#226;m th&#236; chỉ n&#234;n &#226;m 1 2 năm. M&#236;nh cũng so s&#225;nh chỉ số d&#242;ng tiền hoạt động kinh doanh/doanh thu của nhiều c&#244;ng ty trong ng&#224;nh với nhau để xem d&#242;ng tiền khỏe hay yếu. Về định gi&#225; th&#236; c&#243; chỉ số P/E, P/B. Chỉ số P/E so s&#225;nh tương quan giữa gi&#225; với quy m&#244; lợi nhuận. P/B so s&#225;nh giữa gi&#225; với gi&#225; trị sổ s&#225;ch (tức l&#224; b&#225;n hết t&#224;i sản v&#224; trả hết nợ đi th&#236; c&#244;ng ty c&#242;n lại bao nhi&#234;u tiền, ch&#237;nh l&#224; vốn chủ sở hữu). Về P/E th&#236; m&#236;nh thường xem vốn h&#243;a hiện tại của c&#244;ng ty l&#224; bao nhi&#234;u, lợi nhuận trung b&#236;nh 4 5 năm gần đ&#226;y l&#224; bao nhi&#234;u, để xem c&#244;ng ty hiện tại c&#243; đang rẻ hay ko. Như FRT lợi nhuận trung b&#236;nh khoảng đ&#226;u đ&#243; 400 tỷ, trong khi vốn h&#243;a gần 26,000 tỷ, tức l&#224; gi&#225; gấp 65 lần lợi nhuận.

Nếu c&#243; tgian rảnh, mời c&#225;c bạn v&#224;o trang c&#225; nh&#226;n t&#236;m đọc c&#225;c b&#224;i viết kh&#225;c của m&#236;nh c&#249;ng thảo luận giữa m&#236;nh v&#224; c&#225;c ae nh&#233;.

The Dragon Of The Market




Mình phân tích báo cáo tài chính như thế nào?

Hôm nay hdg tăng mạnh trở lại. Vẫn như mọi lần, lúc lờ đờ thì nhiều ae chửi rủa đủ thứ ngộ tả lị xị hầm bà lằng cẩu cẩu. Lúc tăng thì vào xuýt xoa. Hôm trước còn có ông kia vô bài viết của mình la lên ‘hdg kh0n' n'ạn, phân phối đỉnh rồi, vào trang cá nhân tôi xem nè mọi người ơi’. Xong hôm qua xóa mất comment. Đương nhiên là mình ko trách, vì mọi ng đều có quyền đưa ra quan điểm tăng/giảm về 1 cổ phiếu mà. Nhưng cái mình muốn nói là đừng bao h đầu tư theo phương pháp khóc nhè cả. Con nào vi phạm nguyên tắc cắt lỗ của bạn thì cắt, ko vi phạm thì giữ, chấm hết. Đừng chỉ vì nó đi ngang vài ba tuần mà khóc um sùm lên. Anh em xem kể cả cổ phiếu xịn như HPG mà cũng phải đi ngang ói ia~ cả năm mới lên đc kìa.

Thông thường những bài viết phân tích doanh nghiệp của mình đa số là phân tích kế hoạch và triển vọng tương lai. Mình ko nói về báo cáo tài chính. Ko phải là mình ko quan tâm đến bctc. Thậm chí là ngược lại. Mình đi số vốn cũng lớn, chỉ nắm 4 mã, mà lại nắm 2 3 năm. Do đó mình cực kì cẩn thận và cực kì khắt khe trong từng chi tiết nhỏ của công ty. Nhưng khi viết cho mọi người tiếp cận thì mình phải chọn nói cái gì, ko nói cái gì, nói cái nào trước cái nào sau. Chứ nhồi nhét quá nhiều thông tin vào 1 bài viết thì sẽ ít có ai theo kịp. Nên trong bài viết này mình sẽ nói về phương pháp của mình trong phân tích bctc.

Trước khi xem doanh thu lợi nhuận thì điều đầu tiên mình quan tâm là cơ cấu doanh thu của công ty. Vì cơ cấu doanh thu liên quan chặt chẽ đến lĩnh vực kinh doanh của công ty. Ví dụ 1 công ty nói họ thuộc lĩnh vực xây dựng nhưng hết 80% doanh thu đến từ phát triển và bán dự án bđs thì bản chất họ là công ty bđs chứ ko phải xây dựng. Mình cần hiểu rõ về cách công ty kiếm tiền thì mới có thể đánh giá đc tương lai công ty đó có tăng trưởng lợi nhuận đc hay ko.

Sau đó mình mới xét các chỉ số tài chính quan trọng. Mình mong muốn tất cả hoặc hầu hết các chỉ số tài chính quan trọng của công ty mình đầu tư đều cao hơn mức trung bình ngành nghề của công ty đó, và cao hơn vài đối thủ cạnh tranh chính.

Trước hết là các chỉ số liên quan đến lợi nhuận. Chỉ số đầu tiên là biên lợi nhuận gộp. Chỉ số này đo lường tương quan giữa giá bán và giá vốn. Rất hiệu quả để đánh giá công ty có kiểm soát tốt giá vốn hay ko. Tiếp theo là biên lợi nhuận ròng, là phần lợi nhuận sau khi trừ đi all chi phí so với doanh thu. Để xem công ty có quản trị tốt các chi phí như chi phí marketing, chi phí vận hành doanh nghiệp, chi phí lãi vay hay ko. Tiếp nữa là ROE và ROA. ROE (return on equity) so sánh lợi nhuận ròng với quy mô vốn chủ sở hữu. Bạn cầm 10 đồng đi khởi nghiệp thì lợi nhuận hằng năm bằng bao nhiêu % của 10 đồng vốn. ROA (return on asset) so sánh lợi nhuận ròng với quy mô tài sản. Bất cứ doanh nghiệp nào cũng kinh doanh bằng cả vốn tự có lẫn vốn vay, nên ROA giúp xét tổng thể toàn bộ tài sản. ROE cao chưa chắc là tốt vì có khi công ty vay nợ quá nhiều, do đó cần xét cả ROA để thấy bức tranh toàn cảnh hơn.

Ví dụ ngành bán lẻ, cổ phiếu dgw. Biên lợi nhuận gộp của dgw tăng từ 6.4% năm 2020 lên 7.2% năm 2022 và 9.3% năm 2024, tức là biên lợi nhuận cải thiện đều qua các năm. Cực kì tốt. Biên lợi nhuận gộp trung bình ngành bán lẻ là 9.3%, tức là dgw chỉ bằng trung bình ngành. 2 đối thủ lớn của dgw là mwg và frt có biên lợi nhuận gộp vượt trội hơn. Mwg khoảng 22%, frt khoảng 15%. Tuy nhiên khi xét thêm các chỉ số khác thì dgw vượt trội hơn nhiều. Biên lợi nhuận ròng của frt luôn dưới 1%, năm 2024 là 0.8% còn năm 2020 2021 là 0.2%, trong khi trung bình ngành bán lẻ là 1.8%. Còn dgw thì từ 2 đến 3%. ROE của dgw cũng cực cao, ở mức 25 – 40%, riêng năm 2023 2024 ngành bán lẻ gặp khó khăn nên chỉ còn 15%, nhưng vẫn cao gấp đôi trung bình ngành bán lẻ là 6.9%. ROE của mwg năm cao nhất là 2020 cũng chỉ đạt 28%, còn frt năm cao nhất là 2021 đạt 30.9%. Dgw năm cao nhất là 2021 thì lên đến 44.6%. ROA cũng tương tự, trung bình ngành là 2.9%, còn dgw là 10 - 13%, cao hơn cả mwg.

Nhóm chỉ số tiếp theo liên quan đến vay nợ. Các chỉ số chính gồm nợ vay/vốn chủ sở hữu và khả năng thanh toán lãi vay (lợi nhuận trước thuế và lãi vay chia cho chi phí lãi vay). Tỷ lệ nợ vay/vốn chủ sở hữu cao ko phải là xấu, vì có thể phải tận dụng vốn vay thì công ty mới phát triển nhanh đc. Nhưng mình ưu tiên những công ty có tỷ lệ này ko quá cao. Cụ thể là ko lớn hơn 1. Tức là tỷ lệ vay cao nhất là 1 đồng vốn và 1 đồng vay thôi. Tuy nhiên, khả năng trả nợ còn quan trọng hơn vay nhiều hay ít. Do đó mình muốn lợi nhuận trước thuế và lãi vay (EBIT) phải cao hơn nhiều so với chi phí lãi vay.

HDG là công ty hiếm hoi làm trong ngành thâm dụng vốn lớn là bds và năng lượng mà lại có tỷ lệ nợ vay/vốn chủ sở hữu rất thấp. Tỷ lệ trung bình của ngành bds là 1.2, trong khi hdg giảm liên tục từ 2020 đến 2024. 2020 tỷ lệ vay/vốn chủ sở hữu là 1.7, giảm xuống 0.9 năm 2022 và 0.7 năm 2024. Lý do là vì các dự án bds mà hdg phát triển đều phù hợp với năng lực tài chính, và huy động vốn từ khách hàng thông qua mở bán dự án sớm. Hdg chủ yếu vay để phát triển các dự án năng lượng tái tạo. Những dự án năng lượng này sau này sẽ mang về dòng tiền lớn, càng giúp hdg ít phụ thuộc vào vốn vay. Chỉ số EBIT/lãi vay của hdg cũng rất cao, khoảng 3 – 5. Tức là lợi nhuận gấp 3 – 5 lần chi phí lãi vay. Trong khi doanh nghiệp đối thủ là GEG chỉ có 1.2 – 1.8, REE khoảng 3 – 4.

Ngoài ra còn một số chỉ số quan trọng khác. Ví dụ như dòng tiền hoạt động kinh doanh. Dòng tiền hoạt động kinh doanh cần phải dương trong nhiều năm, nếu âm thì chỉ nên âm 1 2 năm. Mình cũng so sánh chỉ số dòng tiền hoạt động kinh doanh/doanh thu của nhiều công ty trong ngành với nhau để xem dòng tiền khỏe hay yếu. Về định giá thì có chỉ số P/E, P/B. Chỉ số P/E so sánh tương quan giữa giá với quy mô lợi nhuận. P/B so sánh giữa giá với giá trị sổ sách (tức là bán hết tài sản và trả hết nợ đi thì công ty còn lại bao nhiêu tiền, chính là vốn chủ sở hữu). Về P/E thì mình thường xem vốn hóa hiện tại của công ty là bao nhiêu, lợi nhuận trung bình 4 5 năm gần đây là bao nhiêu, để xem công ty hiện tại có đang rẻ hay ko. Như FRT lợi nhuận trung bình khoảng đâu đó 400 tỷ, trong khi vốn hóa gần 26,000 tỷ, tức là giá gấp 65 lần lợi nhuận.

Nếu có tgian rảnh, mời các bạn vào trang cá nhân tìm đọc các bài viết khác của mình cùng thảo luận giữa mình và các ae nhé.

The Dragon Of The Market


